HALINA BORTNOWSKATRUDNIEJSZE PROBY POROZU MIENIAZarowno zm~czenie 'bezdomnosciq jak i potrzeba kontaktu Z obcymiswiatami to sprawy w ruchu ekumenicznym szczegolnie aktualne.Moze wlasnie dlatego problem, ktory jest na pewno og6lnoludzki,tu znajduje wyrazniejszy ksztaft z pewnym wyprzedzeniem,wczesniej niz w innych srodowiskach.By! czas, gdy ruch ekumeniczny, przede wszystkim w swychcentralnych instancjach, ale chyba do pewnego stopnia i w terenie,pelnil funkcj~ zast~pczej ojczyzny duchowej dla tych, co stalisi~ obcy dla swokh. Sam fakt wyjscia poza srodowisko homogeniczne,kontaktu z szerszym swiatem powodowa! wyobcowanieutrwalajqce si~ na skutek braku czujnosci wobec tego procesu.Trudno w to dzis uwierzyc, ale rzeczywiScie przez dlugi czas nieliczono si~ dostatecznie z trudnosciami, nieraz wr~cz niemozliwosciqprzeniesienia doswiadczen z obcych stron w srodowisko macierzyste,nie znajqce tak silnych kontrast6w, nie zdajqce sobie sprawyz istnienia alternatyw, wobec jakich stajq ludzie zadomowieniw innym kontekscie. Porozumienie mi ~ dzy tymi, co w bardzo znacznymstopniu opuscili swoje swiaty, aby spotkac si~ na gruncieponiekqd neutralnym, stworzonym przez sie'bie, by!o stosunkowolat we. Dopiero teraz wszystkie obcosci zaczynajq wyst~po wa c z pelnqsilq, 'bo od pr6b porozumienia, w kt6rych trudnosc stano wilygl6wnie r6znice wyznaniowe (przy zasadniczej wsp6lnocie kulturalnej)ruch ekumeniczny, uczestniczqc w og6lnym ciqzeniu cal:egochrzescijanstwa, przechodzi do pr6b trudniejszych. 0 wiele bardziejSq w nim teraz obecni chrzescijanie przychodzqcy z zupelnie innychkontekst6w kulturalnych, kt6rych, w przeciwienstwie dodawnej sytuacji zdecydowanie nie chcq porzucic. Juz prawoslawie,wchodzqc do Rady Kosciol6w w latach szescdziesiqtych, wnioslo zesobq problemy porozumienia 0 calq skal~ ,bogatsze niz te, kt6re wyrastalyz kontakt6w pomi~dzy Kosciolami wywodzqcymi si~ z reformacjii z kontakt6w katolicko-protestanckich. Gdy chodzi 0 porozumienie,sprawa r6znic w odpowiedziach na te same pytania jestdrobiazgiem w por6wnaniu z problemami, jakie za sobq pociqgaodmiennosc pytan, scislej - zupelna nieaktualnosc pewnych naszychpytan dla partner6w rozmowy. Katolicy i protestanci odwiekow stawiajq sobie te same, czy bardzo zbliwne pytania, nierazzupelnie obce prawoslawnym. Zjawisko jest oczywiscie wzajemne.Na istotniejsze jeszcze luki poj~ciowe natrafia religijny dialogz wyznawcami wielkich religii spoza europejskiego kr~gu kulturalnego.Rozw6j dialogu pomi~dzy chrzescijanami r6znych kulturwyprzedza tamten dialog, a cz~sciowo moze nawet antycypowacjego rezultaty.344
REKOlEKCJE EKUMENICZNEGdy pr6by porozumienia osiqgajq pewien pr6g autentycznoscii realizmu, gdy wychodzq poza wiez~ teologicznq, zaczyna w nichuczestniczyc caly czlowiek, ze wszystkimi swymi powiqzaniami,czlowiek, kt6rego innosc i dziwnosc widzimy ostrzej niz dawniej,gdy rozmawialismy pozostajqc na sztucznie stworzonej plaszczyznie"czysto religijnej", biorqc w nawias nasze prawdziwe wielowymiaroweosobowosci.Afirmacja zwiqzku pomi~dzy tym, kim jestem, a mojq teologiq,dopuszczenie tego zwiqzk'll (a Wii~ swia:aoma rezygn:a1cja z pretensjido pelnego obiektywizmu) musi zaostrzyc problem porozumienia.Czy moze istniec, lub powstae wspolnota pomiE;dzy ludimi,ktorzy Sq inni - i chcq innymi pozostac? Coraz wiE;cej os6b niechce wyrzekae si~ swej innosci, nie chce jej umniejszyc navJeto jakqs cZqstk~, by za t~ cen~ uzyskae porozumienie. Filozofie latpowojennych wyrazajq i postulujq trosk~ 0 wlasnq tozsamosc,o identycznosc jednostki, tak zagrozonq wszelkim kontaktem, kazdqpr6bq wyjscia naprzeciw drugiemu.Dawniej wi~kszy nacisk kladziono na instytucjonalnq obron~ grupowejtozsamosci - ta strategia lezala u podstaw niech~ci do wlqczeniasi~ na przyklad w przedsiE;wzi~cia ekumeniczne, zmuszajqcedo kontaktow z innymi, prowokujqcych z kolei prz"eksztalcenia wlasnychpostaw. Nie zdawano sobie sprawy, ze u podloza tej strategiilezq nadajqce jej dynamizm bardziej osobiste, gl~bsze obawy, zeistnieje wyczuwane przez filozof6w jakies wzajemne odpychaniesi~ swiadomosci. Potrzeba kontaktu, wsp6lnoty, czy wr~cz zbijanias i~ w stado, jest hamowana l~kiem, ze ,,-rlrugi" okaze si~ "innym"i ta jego innosc b~dzie ofensywna, naruszy mojq obecnq jako§c, odbierzemi cos z tego, czym jestem. Opisy K . Lorenza, dotyczqce zachowaniaagresywnego zwierzqt, nie tylko rnajq zastosowanie doanalogicznych problem6w w swiecie ludzkim (jak obrona terytorium),lecz mogq tez sluzyc jako metafora, ohrazujqca problemyzycia intelektualnego i duchowego w najbardziej nawet wznioslejsferze.WOBEC KONTRASTOWInnosci i kontrasty, z jakimi si~ stykamy, aktualne takZe gdychodzi 0 porozumienie w rzeczach wiary, bywajq roznej wagi i roznegotypu. Rodzq tez rozmaite uwrazliwienia i nasuwajq nierazskrajnie odmienne pytania i wnioski. Pewien istniejqcy, dlawszystkich widoczny kontrast moze tez bye r6znie okreslany, ujmowanyw bardzo rozbie.znych kategoriach poj~ciowych. Jednymz modeli jest schemat "on rna - ja nie mam". W pewnych ukla345
- Page 1 and 2:
IE C Z•IEStanislaw Andn j Gruda.
- Page 3 and 4:
ZNAK.MIESIl!;CZNIKROK XXVIINR 249 (
- Page 5 and 6:
STANIStAW ANDRZEJ GRUDAROZWAZANIE 0
- Page 7 and 8:
ROZWAtANIE 0 SM IERCI3. Nurtow mija
- Page 9 and 10:
ROZWAZANIE 0 SMIERCIIV. Nadzieja. k
- Page 11 and 12:
BOHDAN CYW''''SKI HISTORIA POLSKIW
- Page 13 and 14:
HISTORIA POLSKI W POLSCE...z pewnos
- Page 15 and 16:
HISTORIA POLSKI W POLSCE•••"S
- Page 18 and 19:
284BOHDAN CYWIr'lSKII tak widziane
- Page 20 and 21:
•llOHDAN CYWltilSKIrodowe nie mia
- Page 22 and 23:
BOHDAN CYWIIilSKI- koncentrujqce si
- Page 24 and 25:
BOHDAN CYWIKlSKIPolska byla kiedys
- Page 26 and 27:
BOHDAN CYWINSKItrzeba miee w swiado
- Page 28 and 29: ZOFIA MOCARSKA 00 OBRONY TRADYCJIDO
- Page 30 and 31: ZOFIA MOCARSKAczanskiego programu s
- Page 32 and 33: ZOFIA MOCARSKAgo, ktory by, przyjmu
- Page 34 and 35: ZOFIA MOCARSKAjakie jest miejsce tr
- Page 36 and 37: ZOFJA MOCARSKAdzic, ze okres pozyty
- Page 38 and 39: ZOFIA MOCARSKAcja rozwoju gospodarc
- Page 40 and 41: ZOFIA MOCARSKA'wyTazJniej podnosi s
- Page 42 and 43: ZOFIA I'IIOCARSKAwania przeszlosci
- Page 44 and 45: ZOFIA MOCARSKA"Czujemy w sobie dobr
- Page 46 and 47: ZOFIA MOCARSKAporza,dkowac zycie zb
- Page 48 and 49: ZOFIA MOCARSKAnej zasa dy pozytywiz
- Page 50 and 51: ZOFIA MOCARSKAWlasnie w pozniejszyc
- Page 52 and 53: JERZY LOJEKwzgl~dy rozumowe; nie mo
- Page 54 and 55: JERZY lOJEKszarym koncu [Corticelli
- Page 56 and 57: JERZY toJEKla ta, abys WKMosc uczyn
- Page 58 and 59: JERZV lOJEKgo strona slabsza mogla
- Page 60 and 61: JERZY lOJEKz przyczyny, lZ si~ nie
- Page 62 and 63: JERZV lOJEKwojowac nie umleJq, choc
- Page 64 and 65: JERZY toJEKstanie armii polskiej or
- Page 66 and 67: JERZV lOJEKze jedynym sP
- Page 68 and 69: JERZY t OJEKpropozycje te zostaly w
- Page 70 and 71: JERZY lOJEKwsparcie Prusak6w, tluma
- Page 72 and 73: JERZY l OJEKnosci wszelkiej prognoz
- Page 74 and 75: JERZY lOJEKlowi za argument, iz Kat
- Page 76 and 77: HALINA BORTNOWSKAAle mimo rozczarow
- Page 80 and 81: HALINA BORTNOWSKAdach jest to schem
- Page 82 and 83: HALINA BORTNOWSKAjest mozliwe a naw
- Page 84 and 85: HALINA BORTNOWSKAminaeji o'bok zagr
- Page 86 and 87: ZOARZENIA - KSIJ\2:KI - LUOZIEbiogr
- Page 88 and 89: ZDARZENIA - KSIJ\2:KI - WDZIEcq pra
- Page 90 and 91: ZDARZENIA - KSII\ZKI - LUDZIEkrzyzy
- Page 92 and 93: ZDARZENIA - KSIJ\lKI - lUDZIEnej te
- Page 94 and 95: ZOARZENIA - KSIJ\tKI - lUOZIEnornic
- Page 96 and 97: ZDARZENIA - KSIAiKI - LUDZIE;;tain.
- Page 98 and 99: ZDARZENIA - KSIf\2KI - LUDZIE-Lakat
- Page 100 and 101: ZDARZENIA - KSIi\ZKI - LUDZIEwzglt:
- Page 102 and 103: Z DARZEN IA - KSIJ\ZKI - LUDZIEw na
- Page 104 and 105: ZDARZEN IA - KSII\2:KI - LUDZIEciol
- Page 106 and 107: ZDARZENIA - KSI.6,2KI - LUDZIEangaz
- Page 108 and 109: lOARlENIA - KSI.a.ZKI - LUOllEski J
- Page 110 and 111: ZDARZENIA- KSII\ZKI- LUOZIEczej for
- Page 112 and 113: ZDARZENIA - KSII\2KI - LUOllEAutor
- Page 114 and 115: ZDARZENIA - KSI,A,2:KI - LUDZIEfakt
- Page 116 and 117: ZOARZEN IA - KSlI\2KI - LUOZIEnie n
- Page 118 and 119: SWIADKOWIE HISTORIItak, iz prawde w
- Page 120 and 121: $WIADKOWIE HISTORIIwyZszym idealem
- Page 122 and 123: SWIADKOWIE HISTORIInowila w szakze
- Page 124 and 125: SWIADKOWIE HISTORIIlismy si~ w sqda
- Page 126 and 127: SWIADKOWIE HISTORIInia, z byle powo
- Page 128 and 129:
SWIADKOWIE HISTORIIw Wiierze Abraha
- Page 130 and 131:
SWIADKOWIE HISTORIIsi~ bez walki te
- Page 132 and 133:
SWIADKOWIE HISTORIIdost~p do morza.
- Page 134 and 135:
~WIA D K OWIE HISTORIIjako wybitnie
- Page 136 and 137:
SWIADKOWIE HISTORIInicze, zadne ide
- Page 138 and 139:
JEDENASTA WIECZOREM ... PAWEt JEWDO
- Page 140 and 141:
PAWEl JEWDOKIMOVJnie owe "stae przy
- Page 142 and 143:
PAWEt JEWDOKIMOWceniu, az po mo dli
- Page 144 and 145:
PAWEl JEWDOKIMOWczlowiek jest uchry