Nr 249, marzec 1975 - Znak

MI~DZY WARSZAWfl, A PETERSBURGIEM'szych nawet illtencjach, (W ktOTe trudno bylo zres,Z)tCl \vuer zyc) niebyli w stanie zmienic polityki dworu petersburskiego. Wysilki takiegrozily natomiast powaznie przyszlyrn bezposrednim pertraktacjommiE~dzy WarszaWq a Petersburgiem. gdyz imperatorowa latwodopatrzec si~ w nich rnogla proby zmontowania przeciwko niej jakiegoskrolewsko-targowickiego wspolnego bloku politycznego.Ignacy Potocki slusznie radzil, aby targowiczan w ogole z gry politycznejwyeliminowac, a szukac porozumienia tylko z imperatoro­W'l. Klocilo si~ to jednakze z ustalon'l od dwoch lat liniq politycznqkr6la, ktory ci'lgle marzyl 0 "jednoSci narodowej" mi~dzy patriotami,dworem i antykonstytucyjn'l opozycj'l. Zreszt'l stare kontaktykrola z reakcyjnyrni malkontentarni przydaly si~ r6wniez w czerwcu1792 roku do wymiany poglqdow mi ~dzy -'dworern a targowiczanami.Czlowiekiem, ktory sluzyl za posrednika mi~ d zy StanislawemAugustem a Szcz~snym Potockim, byl bowiem nadal Szymon Corticelli,eks-posel polski we Wiedniu, w roku 1792 pelniqcy tamzefunkoj~ agenlta targowi'czan i jednoczesnie "skrzynki kontaktowej"z kr6lem. Zdziwaczaly i ogarni~ty maniq konspiracji C{)fticelli pisywaldo krola listy w konwencji stylistycznej dose zabawnej, zast~puj'lCkryptonimarni wszystkie wazniejsze sprawy lub postacie.W cytowanym ponizej liscie rozszyfrowujemy te kryptonimy wedlugwspolczesnych notatek kancelarii kr61ewskiej, zachowanychprzy listach wiedenskiego agenta. Dnia 2 czerwca 1792 roku SzymonCorticelli pisal do kr6la:"Dowiedziawszy si~ z pewnosciq, ze Satyr [Szc z ~sny Potocki] sit;znajduje u Wlodarza [irnperatorowej], pisalem do n iego w tym sposobie,aze'bym z responsu jego mogi wyrozumiee, jak mysli 0 Magnesie[zapewne Rzeczypospolitej lub moze Konstytucji 3 Maja]. Odpisalmi po przyjacielsku, a na ten artykul wlasnie w tych slow ach:jak znam wasze stale przywiqzanie do Ekonoma [kr6Ia], tak terazzycz~, jak i dawniej zlecalem warn, azebyscie ostrzegli Ekonoma, zenadto wszelki czas, zeby porzucil dawnych doktorow, kt6rzy go dozguby prowadzili i prowadzq. WszakZe teraz juz przyszedl do sily,w i ~ c e j ich nie potrzebuje, majq·c lepsz'l sam nierownie glow~ jakt e konowaly. Krople swoje niechaj sam chowa i zazywa, b o terazzfe powietrze. - Nakazywalem ja zawsze prawd~ - pisal dalej Corticelli- i na fundamencie, niech sobie przejrzy Ekonom [krol] mojedoniesienia, i powtarzalem, ze Satyr [Szcz~sny Potocki] w kazdymra,zie b~Zie potrzebny i dlatego si~ do niego przyczepilemi nie puszcz~ si~, cho6by Kantor [pose I Rzeczypospolitej we WiedniuWoyna] i gardl