Nr 249, marzec 1975 - Znak

JERZY t OJEKpropozycje te zostaly wlasciwie juz przyj~te. Wieczorem d-nia30 czerwca wicekanclerz Ostermann powiedzial do jednego z dyplomat6w,iz "kr6l polski uczynil wlasciwy krok" (Le Roi de Polognevient de faire une demarche comme il faut) 27. Rozeszly s i ~pogl:oski, ze do Warszawy rna wkr6tce wyjechae dla przeprowadzenianegocjacji sam Arkady Morkow 28. Pogloski te majq swoje istotneznaczenie dlatego, ze wymieniony w nich Morkow byl 6wczesnie- jak wiemy - postaciq nr 1 w petersburskim KolegiumSpraw Zagranicznych i rz'eczywistym kierownikiem polityki zagraniczejimperium. Zamiar wyslania do Warszawy tak wysoko postawionejosobistosci, gdyby byl faktem, wskazywalby na powazny -­przynajmniej poczqtkowo - stosunek do propozycji StanislawaAugusta.Wydaje si~, iz przez kilka pierwszych dni trwaly w Petersburgui Carskim Siole narady w sprawie oceny sugestii nadeszlychz Warszawy, przy czym ofert~ Stanislawa Augusta potraktowanopoczqtkowo dose powaznie i raczej przychylnie. Propozycja powolaniana tron polski w. ks. Konstantego pochlebiala dumie imperatorowej.Niewie1e wlta.s.ciWlie bl'akowalo, aby wqltek negocja'cjiw tej sprawie zosta1 ze strony rosyjskiej podj ~ ty. Odrzucenie propozycjipolskich spowodowane zosta10 przewagq argument6w n e­gatywnych, po dluzszym wahaniu i w sytuacji, gdy jakiekolwiekdodatkowe racje - kt6rych w koncu zabraklo - mogly byly zapewneprzechylie szal~ dyskusji na korzyse Rzeczypospolltej.Re akc j ~ dworu petersburskiego na propozycj~ Stanislawa Augustaprzedstawil interesujqco Charles Whitworth. Korzystajqc z jegorelacji 29 mozemy pokusie si~ 0 wyjasnienie przebiegu wydarzenw stollcy Rosji na przel:Offiie czellwca i lilpca 1792 roku.List kr6lewski nie przekonal imperatorowej calkowicie 0 slusznoscirozwiqzania politycznego, kt6re sugerowal Stanislaw August ,niemniej wywarl na niej spore wrazenie. Katarzyna II wahala s i~ ,ale idei przyj~cia nast~pstwa tronu polskiego dla swojego wnuka,przy zachowaniu nieco zmodyfikowanej Ustawy Rzqdowej 1791roku, bynajmniej nie odrzucala. Przez pewien czas trwaly na dworzerosyjskim powazne dyskusje na ten temat. Tymczasem 0 propozycjachpolskich dowiedzial si~ posel pr uski w Petersburgu, Karlvon Goltz. Doskonale rozumiejqc niebezpieczenstwo, jakim mogIogrozie P rusom porozumienie polityczne mi~dzy P olskq a Rosjq,Goltz udal si~ do Ostermanna i zazqdal oficjalnego zdementowania!1 Deboli do Stan islawa August a 3 VII 1792, AGAD, Zb. Popie16w 415." Fiodor Rostop czyn do Sie miona Woron cowa 8/19 VII 1792, A r ch iv " n j azja Wo­To ncowa, k niga 8, Moskwa 1876, s. 52.tl Whitworth d o Gren vilJe'a 10 VII 1792, PRO, F. 0, 65/23, k. 165-166.334