Nr 249, marzec 1975 - Znak

MIII;DZV WARSZAWA. A PETERSBURGIEMdoszlo do ostatecznej decyzji, opinia publiczna w stollcy Rosji ocenialadoM: wysoko szanse pokojowego porozumienia z Polskq. OkofO8-10 lipca wyslany zostal z Petersburga w jakiejs sekretn'ej misjitajny radca dworu Strekalow, ktorego imperatorowa darzylaznacznym zaufaniem, a ktory z- racji wieku i sprawowanych dawpjejfunkcji paiistwowych uchodzil powszechnie za osobistose 0 duzymznaczeniu i autorytecie. Przypuszczano powszechnie, ze Strekalowjedzie do Warszawy, aby zbadae tam blizej tresc i sens propozycjiStanislawa Augusta, co byloby dowodem pozytywnego stosunkuKatarzyny II co do polskich sugestii 34. Jest faktem znamiennym,ze pogloski 0 rzekomej misji Strekalowa do Warszawyutrzymywaly siE: doSe dlugo. Referowal je Whitworth jeszcze dnia20 lipca, wspominajqc przy okazji, "ze jest pewne, iz idea umieszczeniawielkiego ksiE:cia Konstantego na tronie Polski i zapewnienianastE:pstwa tronu jego potomkom wywarla znaczne wrazenie naumysle imperatorowej" 35.Mimo tego wrazenia zapadla w Carskim Siole decyzja nieakceptowania(przynajmniej na razie) propozycji kr6lewskich dotyczqcychsilkcesji tronu dla Konstantego i przymierza miE:dzy RzeczqpospOlitqa Rosjq. Odpowiedz Katarzyny II, datowana dnia 1/13 lipca1792 roku 36, utrzymana byla w tonie dose umiarkowanym i ­obiektywnie rzecz biorqc - trudno bylo dopatrzye siE: w niej zapowiedzijakiejs natychmiastowej katastrofy dla Rzeczypospolitej.Zawierala zqdanie przywrocenia w Polsce ustroju z roku 1775, opartegona "prawach kardynalnych". Wspominala pacta conventa ­"ze scislym zachowaniem kt6rych wiqzq si~ bezposrednio i prawaWKMosci, i posluszenstwo jego poddanych". Wzmianka ta wprawilapot em kr6la w ogromne przerazenie; wyobrazil sobie, ze deklaracjqimperatorowej moze bye natychmiast pozbawiony tronu ­wystarczy bowiem, aby Katarzyna II wezwala obywateli Rzeczypospolitejdo wypowiedzenia mu posluszeiistwa. Brzmi to troch~niepowaznie, niemniej kr6l rzeczywiscie tak rozumowal:, nie zastanawiajqcsi~ nawet nad faktem, ze targowiczanie i tak posluszeiistwojuZ mu wYIPowiedmeli, natomiast dla pwtrJot6w, zaanga,zowanychw obron~ kraju, zadne deklaracje imperatorowej nie mialybyzna-czenia. W zakoiiczeniu listu Katarzyna II wzywala StanislawaAugusta do akcesu do konfederacji targowickiej - w praktycewi~c d.o n