Almanach PZF 2022 - rok XII

Faktoring • Rok XII (2022)
128 ■ Karolina Popławska
ją znaczną wagę do implementacji nowych technologii antyfraudowych,
ulepszania procedur wewnętrznych oraz przeprowadzania audytów wewnętrznych.
Aby dane działanie zakwalifikować jako nadużycie, niezbędna
jest celowość działania powiązana z motywacją odnoszącą się do uzyskania
określonej korzyści. Z tego powodu faktorzy jednomyślnie odróżnili zdarzające
się nieprawidłowości oraz pomyłki ze strony osób trzecich (klientów,
odbiorców oraz pozostałych osób pochodzących z zewnątrz przedsiębiorstwa)
od zdarzeń o charakterze fraudu. Motywacja może być rozpratrywana
w kategorii wewnętrznej oraz zawnętrznej. Motywacja wewnętrzna to
m.in. chęć prowadzenia wystawnego trybu życia, chęć regulowania nieprzewidzianych
zobowiązań lub chciwość. Z kolei motywacja zewnętrzna
przejawiać się będzie w chęci osiągnięcia wyznaczonych celów lub zdobycia
uznania. Według faktorów w przypadu nadużycia zewnętrznego zazwyczaj
można spotykać się z motywacją wewnętrzną. Racjonalizacja ma natomiast
na celu usprawiedliwienie nieuczciwego i/lub nielegalnego działania. Zgodnie
z opiniami przedstawicieli instytucji faktoringowych fraudsterzy najczęściej
racjonalizują swoje postępowanie poprzez stwierdzenie, iż danego
działania dopuszczają się jednorazowo.
Większość z badanych wskazała na fakt, iż ryzyko nadużyć zewnętrznych
stanowi składową ryzyka operacyjnego. Regulacje dotyczące zarządzania
zdarzeniami o charakterze fraudowym są więc często zawarte w politykach
dotyczących zarządzania ryzykiem operacyjnym lub ryzykiem niefinansowym.
Jeden respondent podkreślił także związek ryzyka nadużyć zewnętrznych
z ryzykiem kredytowym. Jego materializacja prowadzi bowiem
w wielu przypadkach do strat kredytowych. Oszustwo kredytowe jest kwalifikowane
jako zdarzenie prowadzące do zwiększenia prawdopodobieństwa
niewykonania zobowiązania (przesłanka utraty wartości), natomiast
w praktyce w momencie wykrycia oszustwa ekspozycja jest już zakwalifikowana
do tzw. NPL (non ‐performing loans).
Wszyscy respondenci w swoich wypowiedziach zaznaczyli, iż problem
zarządzania ryzykiem nadużyć zewnętrznych w transakcjach faktoringowych
jest jak najbardziej aktualny i wymaga szczególnej uwagi z punktu widzenia
bezpieczeństwa całej instytucji. Przedstwiciele faktorów podkreślili
istotną wagę świadomości ryzyka fraudów na każdym etapie prowadzonych
procesów operacyjnych oraz w każdym obszarze działalności jednostki.
Według nich ryzyko nadużyć zewnętrznych jest pojęciem szerokim i wymaga
podjęcia działania jeszcze przed nawiązaniem relacji z podmiotem
z zewnątrz organizacji. Badani zwrócili uwagę, iż pomimo ciągłego dosko‐