Almanach PZF 2022 - rok XII

Faktoring • Rok XII (2022)
Zarządzanie ryzykiem nadużyć zewnętrznych w transakcjach ■ 133
ȤȤ
przelew wierzytelności, za którą faktorant otrzymał wcześniej płatność
bezpośrednio na swój rachunek bankowy lub płatność gotówkową,
ȤȤ
przelew wierzytelności udokumentowanej fakturą VAT, do której jeszcze
przed przelewem wystawiono fakturę korygującą znaczny procent
jej wartości,
ȤȤ
przelew wierzytelności, która została skompensowana przez odbiorcę
przed dokonaniem przelewu.
Jako ogólny schemat oszustwa na nieistniejące wierzytelności można
wskazać samodzielne działanie klienta polegające na wprowadzeniu faktora
w błąd i przekazaniu nieprawdziwych informacji, w wyniku których
może dojść do niekorzystnego rozporządzenia majątkiem instytucji faktoringowej.
Najczęściej wobec takiego czynu stosuje się art. 586 oraz art. 297
Kodeksu karnego. Ogólną motywacją fraudstera w powyższym przypadku
jest uzyskanie korzyści finansowej nieuzasadnionej w rzeczywistych zdarzeniach
gospodarczych.
Finansowanie w ramach faktoringu opiera się o aktywa, jakimi są należności
handlowe. Dane o dokumentujących je fakturach są dostarczane
faktorowi na podstawie elektronicznej informacji. Istnieje zatem prosta zależność,
zgodnie z którą im więcej faktur zostanie przekazanych faktorowi
za pomocą dedykowanego systemu, tym więcej finansowania może uzyskać
faktorant. W określonych sytuacjach powyższe może skłonić więc klienta
instytucji faktoringowej do popełnienia oszustwa.
Ze względu na postępującą automatyzację procesów przedsiębiorstwa
faktoringowe coraz częściej odchodzą od wymogu przedstawienia dodatkowej
dokumentacji potwierdzającej istnienie wierzytelności (zazwyczaj
w formie faktury VAT oraz dokumentu WZ bądź listu przewozowego).
Powyższe zwiększa ryzyko, iż faktorant dopuści się przekazania do sfinansowania
wierzytelności, która nigdy nie istniała. Respondenci podkreślali
jednak, iż wymóg dodatkowej dokumentacji nie zawsze stanowi skuteczny
sposób na ograniczenie oszustw. Dwoje z nich spotkało się bowiem z sytuacją,
kiedy dokumenty były spreparowane przez faktoranta i dopiero po
wykryciu oszustwa i ponownej, szczegółowej analizie udało się namierzyć
nieprawidłowości. Niezależnie jednak od formy udokumentowania wierzytelności
schemat działania oszusta pozostaje taki sam. Badani przedstawiciele
faktorów zgodnie stwierdzili, iż początkowo tego typu nadużycie
przyjmuje relatywnie niską skalę. Faktorant decyduje się na wyłudzenie
niskiej kwoty, tak aby w przypadku, gdy już przy pierwszej próbie jego metody
okażą się nieskuteczne, nie wzbudzać zbyt dużych podejrzeń oraz mieć