Untitled
Untitled
Untitled
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
g. miqanaZe, ombudsmenis instituti<br />
1964 wlis arCevnebisaTvis es sakiTxi Tavis<br />
winasaarCevno programaSi Seitana, ar-<br />
CevnebSi gaimarjva da sami wlis Semdeg, 1967<br />
wels miRebul iqna kanoni saparlamento<br />
rwmunebulis Sesaxeb.<br />
1960-70-iani wlebis mijnaze es instituti<br />
fexs ikidebs aSS-is sxvadasxva Stat-<br />
Si, 1973 wels – safrangeTSi, 1976 wels –<br />
portugaliaSi, 1981 wels – espaneTSi, 1982<br />
wels – holandiaSi, 1988 wels – poloneT-<br />
Si, xolo 1995 wels – saqarTveloSi (saxalxo<br />
damcvelis Sesaxeb muxli pirvelad<br />
saqarTvelos 1995 wlis konstituciaSi<br />
gaCnda, organuli kanoni `saqarTvelos<br />
saxalxo damcvelis Sesaxeb~ miRebul iqna<br />
1996 wlis 16 maiss, xolo pirveli saxalxo<br />
damcveli saqarTvelos parlamentma 1997<br />
wlis 29 oqtombers airCia). 1<br />
saerTaSoriso praqtikaSi xSiria ombudsmenis<br />
sxvadasxva saxelwodeba. ker-<br />
Zod, safrangeTSi mas mediators uwodeben,<br />
portugaliaSi – iusticiis provedors,<br />
espaneTSi, saqarTvelos msgavsad,<br />
– saxalxo damcvels, poloneTSi – rwmunebuls<br />
da sxva. miuxedavad saxelwodeba-<br />
Ta aseTi mravalferovnebisa, termin `ombudsmens~<br />
SenarCunebuli aqvs Tavisi gansakuTrebuli<br />
adgili, rogorc adamianis<br />
uflebaTa dacvis am meqanizmis saerTo<br />
aRmniSvnels.<br />
gamocdileba adasturebs, rom ombudsmenis<br />
institutze moTxovnileba yvelaze<br />
metad maSin warmoiSoba, roca moqmed<br />
institutebs saxelmwifo mmarTvelobis<br />
organoebis mimarT sakontrolo<br />
uflebebis ganxorcielebis unari ar SeswevT<br />
da saWiroa administraciis TviTnebobisagan<br />
moqalaqeTa uflebebis damatebiTi<br />
dacva.<br />
ombudsmenis institutis Seqmna mWidrodaa<br />
dakavSirebuli rogorc xelisuflebis<br />
danawilebis TeoriasTan, aseve<br />
sazogadoebis Tanamedrove ganviTarebasa<br />
Tu saxelmwifo da administraciuli<br />
saqmianobis gafarToebasTan. es ukanaskneli<br />
ki iwvevs saxelmwifo-administraciul<br />
organoebsa da moqalaqeebs Soris<br />
uTanxmoebis zrdas. aRniSnuls xels uwyobs<br />
saxelmwifo aparatSi TanamSromel-<br />
Ta ricxvis mudmivi zrda, samarTlebrivi<br />
normebisa da miwerilobebis didi raodenoba,<br />
aRmasrulebeli xelisuflebis<br />
saqmianobaze parlamentis sainformacio<br />
deficiti, administraciul sasamarTlo-<br />
Ta saqmeebiT gadatvirTva da sxv. aseT<br />
pirobebSi moqalaqe yoveldRiurad ganicdis<br />
administraciul da sxva biurokratiul<br />
organoTa zemoqmedebas, rac saxelmwifosadmi<br />
maTs ukmayofilebasa da<br />
undoblobas iwvevs.<br />
yovelive zemoTqmulidan SegviZlia<br />
davaskvnaT, rom ombudsmenis institutis<br />
gavrceleba da zogierTi qveynis politikur-samarTlebriv<br />
sistemaSi CarTva<br />
ganpirobebulia sazogadoebis cxovrebis<br />
yvela socialur sferoSi saxelmwifos<br />
SeRweviT, saxelmwifos administraciuli<br />
funqciebis gafarToebiT, saxelmwifoebrivi<br />
regulirebis gziT, rac sakanonmdeblo<br />
xelisuflebis rolsa da administraciuli<br />
aparatis poziciebs ganamtkicebs.<br />
garda zemoTqmulisa, arsebobs sxva<br />
garemoebebi, romlebic zogierT qveyana-<br />
Si ombudsmenis institutis Seqmnis mizezs<br />
asaxavs. ZiriTadad, es aris saxelmwifoebrivi<br />
saqmianobis yvela sferoSi<br />
samarTlebrivi funqciebis gafarToeba,<br />
saxelmwifos administraciuli funqciebis<br />
gazrda, ris safuZvelzec wina planze<br />
gamodis aRmasrulebeli xelisufleba da<br />
iqmneba administraciul gadawyvetilebaTa<br />
personalizaciisa da individualizaciis<br />
saWiroeba. ombudsmeni sxva saxelmwifo<br />
organoebTan mimarTebiT afar-<br />
Toebs parlamentis tradiciul sakontrolo<br />
funqciebs. swored amitom msoflios<br />
mravalma qveyanam ombudsmenis institutis<br />
CamoyalibebiT Seavso moqmedi<br />
sakontrolo funqciebi.<br />
ombudsmenis kompetenciaSi ar Sedis<br />
moqalaqeTa Soris davebis ganxilva. – misi<br />
saqmianobis sferoa urTierToba moqalaqesa<br />
da saxelmwifo organos, sazogadoebriv<br />
organizacias, dawesebulebas Soris.<br />
qveyanaTa umravlesobaSi ombudsmenis<br />
funqcia aris kontroli mxolod saxelmwifoebrivi<br />
instanciis, mosamsaxureTa<br />
da im pirTa saqmianobaze, romlebic mTavrobis<br />
davalebiT muSaoben da administraciul<br />
funqciebs axorcieleben, e.i.<br />
kontroli `moqalaqe – aRmasrulebeli<br />
xelisufleba~ urTierTobebis sferoSi.<br />
es aris Sida da sagangebo kontroli. misi<br />
ganxorcieleba xdeba ombudsmenis iniciativiT,<br />
moqalaqeTa moTxovnis an saCivrebis<br />
safuZvelze.<br />
xSirad ombudsmeni situacias ganixilavs<br />
ara marto gadawyvetilebis kanon-<br />
177