НАСТАВА И УЧЕЊЕ НА 21–ОТ ВЕК

3.3.ПРИНЦИПИ ЗА ПОУЧУВАЊЕПРИ РЕШАВАЊЕТО НА ПРОБЛЕМИ3.3.1. Потреба да се учи решавањетона проблемиРешавањето проблеми е основна вештина која е потребнана секој ученик. Насочени од неодамнешните истражувањаво решавањето на проблемите, променатаво професионалните стандарди, новите работни потребии неодамнешните промени во теоријата на учењето,наставници и истражувачите во образованието ги преиспитуваатнаставните програми со цел да се вклучатинтегрирани содржини кои ги охрабруваат оние штоучат да користат повисоко ниво на когнитивни вештини,а особено вештини за решавање на проблеми.Бидејќи образованието е под голема критика од многудруги дејности, наставниците бараат начини да ги реформираатпоучувањето, учењето и наставниот плани програма. Многумина сметаат дека одделувањетона содржината од практичната примена има обратенефект врз образовниот систем. (Хиберт, 1996) Ученицитечесто учат факти и напамет ги учат постапкитеи правилата со многу малку поврзување на целата содржинаи примена на знаењето. Решавањето на проблемитестана алатка за соединување на содржината ипримената, како и за примена на знаењата и вештинитево различни контексти.Со двојното зголемување на научното знаење на секоипет и пол години (Наш, 1994), сè поголема станувапотребата учениците да ги развиваат своите вештинина размислување од повисок ред. Ова ги опфаќа основнитевештини, но, исто така, бара од учениците даго користат своето знаење во различни подрачја, критичкида анализираат и да решаваат проблеми. Додеканаставниците бараат поинтегрирани содржини, решавањетона проблеми често се сметa како основна темаво наставните програми која ги спојува различнитe содржини,дисциплини, правила, концепти, постапки ивештини.Важно е да се забележи дека со акцентирањето на решавањетона проблеми не треба да се намали итната потребаод основната писменост. Вештината за решавањепроблеми зависи од совладаноста на вештините поврзанисо основната писменост. Токму затоа, акцентирањетона решавањето на проблемите е дополнување,а не замена на вештините на основната писменост воучилиштата. Во националните стандарди и тестирања,степенот на успешност во решавањето на проблеми гоподигнува нивото на постигања од минимум компетенциидо вештини од светско ниво.3.3.2. Дефинирање на вештинина решавање на проблемиВо поголемиот дел од дваесеттиот век наставниците гонасочија вниманието кон дефинирање и поучување навештините на решавање на проблеми. Во раните деведесеттигодини, решавањето на проблемите беше гледанокако механички, систематски и често апстрактензбир на вештини, како што се оние кои се користат ворешавањето на загатките или математичките равенки.Овие проблеми често имаат точни одговори кои се темелатврз логични решенија со еден можен точен одговор(конвергентно резонирање).Под влијание на теориите на когнитивното учење,решавањето на проблемите прерасна во комплекснаментална активност која се состои од разновидниког нитивни вештини и дејствија. Решавањето на проблемитеги вклучи и вештините на повисоко ниво наразмислување како што се „визуелизација, асоцијација,апстракција, разбирање, манипулација, резонирање,анализа, синтеза, генерализација – и секоја од нив требада биде управувана и координирана.” (Гарофало иЛестер, 1985)3.3.3. Принципи за поучување и учењеза решавањето проблемиОва ново разбирање на решавањето проблеми води конбројни принципи за поучување и учење на решавањетона проблеми. Еве ги сумирани овие принципи:1. За секоја „вистинска” работа или работна вештинатреба да се идентификуваат деловите од содржинското и процедуралното знаење и секое требасоодветно да се нагласи во наставата.2. Најнапред треба да се воведе контекст на решавањена проблемот, а потоа или наизменично да се учатсодржинското и процедуралното знаење или, пак,и двете да се интегрираат.3. Кога се стекнува содржинското знаење, истакнете гименталните модели кои се соодветни за решавањена проблемот, со објаснување на структурите назнаење, како и со барање од учениците да пред видатшто ќе се случи или да објаснат зошто нештосе случило.Настава и учење на 21-от век 65