НАСТАВА И УЧЕЊЕ НА 21–ОТ ВЕК

3.8.2. Мотивација: Што кажуваатнаучните истражувања?Општо, мотивацијата на учениците „се однесува наспремноста, потребата, желбата и обврската на ученикотда учествува и да биде успешен во процесот научењето”. Скинер и Белмонт ја развиваат оваа теоријасо забелешката дека учениците кои се мотивирани заучење „ги селектираат задачите на одредено ниво спореднивните можности, иницираат акција кога им седава можност за тоа и покажуваат голем труд и концентрацијаво примената на научените задачи; генералнопокажуваат позитивни емоции во текот на наставата,вклучувајќи го и оптимизмот, ентузијазмот, љубопитностаи интересот. Помалку мотивираните и неангажиранитеученици, од друга страна, се пасивни, не се трудатмногу и лесно се откажуваат пред предизвиците”.Мотивацијата на учениците е често поделена во две категории: Надворешна мотивација: Еден ученик може дабиде опишан како надворешно мотивиран когатој учи „само за да добие награда или, пак, за даодбегне некоја казна”. Училишната практика штонадворешно ги мотивира учениците ги вклучувајавното истакнување на успешните ученици (давајќиим бонбони и други награди) и одземањетона привилегиите (забрана за користење на одморотмеѓу часовите) врз основа на нивното академскоангажирање. Внатрешна мотивација: Еден ученик може да сеопише како внатрешно мотивиран кога тој е мотивираноднатре: Внатрешно мотивираните ученициактивно се ангажираат во учењето поради љубопитност,интерес, уживање или, пак, за да постигнатсвоја лична и интелектуална цел. СпоредДев (1997)„ученикот што е внатрешно мотивираннема потреба од награда за да ја иницира или завршизадачата. Таквите ученици најчесто ја завршуваатзадачата и се возбудени од предизвикот наодредена активност”.Иако каква било мотивација е подобра од непостоењена никаква, постојат докази дека учениците кои севнатрешно мотивирани покажуваат подобро знаење одоние кои се надворешно мотивирани. Всушност, истражувањатапокажуваат дека користењето на надворешнимотиватори за да се ангажираат децата во учењето,го намалува нивото на успешноста и негативно влијаеврз мотивацијата на ученикот. Учениците кои се мотивиранида ја завршат задачата само за да одбегнат одреденипоследици или, пак, да добијат одредена оценка,често не вложуваат повеќе од потребниот напор за да јазавршат задачата. Кога учениците повеќе се фокусираникон споредување со своите соученици отколку да јасовладаат материјата врз основа на своите можности,тогаш тие лесно се обесхрабруваат и може да се намалинивната внатрешна мотивација за учење. Брукс (1998)смета дека надворешните награди ја одржуваат продуктивноста,но „го намалуваат интересот за задачата, а сотоа се намалува можноста дека следниот пат задачатаќе биде завршена.„Учениците кои се внатрешно мотивирани, од другастрана, понатаму напредуваат во многу области.Внатрешно мотивираните ученици: имаат повисоки оценки од надворешно мотивиранитеученици; подобро се адаптираат во училиштето; применуваат стратегии кои бараат поголем напори кои им овозможуваат подлабоко да ги процесираатинформациите; посигурни се во своите способности за совладувањена новиот материјал; користат стратегии на пологично информацискособирање и донесување одлуки отколку надворешномотивираните ученици; повеќе се ангажираат во задачи кои се предизвикувачки,додека надворешно мотивираните повеќеги одбираат оние кои бараат помал напор; поупорни се во завршувањето на зададените задачи; подолготрајно е помнењето на информациите икон цеп тите и ретко им е потребно освежување назнаењето; најчесто продолжуваат да учат и надвор од формалнотообразование, кога ќе завршат со стекнувањетодипломи.Тука мора да се напомене дека некои научници не јаприфаќаат поделбата на надворешна и внатрешна мотивацијана учениците. Стернберг и Лубарт, на пример,сметаат дека оваа поделба е премногу едноставна за даможе да ги прикаже многу комплексните фактори коивлијаат врз ученичката мотивација за да успеат во училиштето.Тие истакнуваат дека најуспешните луѓе семотивирани и надворешно и внатрешно и сугерираатдека наставниците треба да работат и на двата вида мотивација.3.8.3. Стратегии за зголемувањена мотивацијатаГолем број истражувања покажуваат дека училишнатапрактика може да влијае врз нивото на мотивацијатана учениците. Скинер и Белмонт, сепак, предупредуваатдека ова влијание не е секогаш позитивно.Ако наставниците ја реализираат наставата без големипромени, тогаш тие се задоволни од иницијалното нивона мотивација на учениците. Ова е добро за децата коивлегуваат веќе мотивирани во училницата веќе. Сепак,кај децата кои доаѓаат со ниска мотивација има големишанси таа уште повеќе да се намали во услови на типичнаработна средина.Како и да е, напорите за промовирање на ученичкатамотивација не треба да бидат насочени само кон ученицитекои имаат ниска мотивација. Сите ученици (аи сите училишта) ќе постигнат многу повеќе доколкуНастава и учење на 21-от век 81