RIVM rapport 270232001 Spelen met gezondheid - Leefstijl en ...

More documents

Recommendations

Info

5 Clustering van leefstijl en problemen Elke Zeijl, Saskia van Dorsselaer, Wilma Vollebergh en Tom ter Bogt In de vorige hoofdstukken is een vijftal ongezonde leefgewoonten van jongeren voor het voetlicht gebracht: overmatig alcohol-, tabak- en cannabisgebruik, overgewicht en riskant seksueel gedrag. Daarnaast is aandacht besteed aan de psychische problemen van jongeren. Afzonderlijk kunnen deze gedragingen en problemen een grote impact hebben op het leven en de gezondheid van jongeren, zeker als zij extreme(re) vormen aannemen. De kans op acute en toekomstige gezondheidsproblemen neemt echter vooral toe als jongeren meer dan één vorm van ongezond gedrag vertonen al dan niet samengaand met psychische problemen. In hoeverre komt dit voor, en hoe groot is de groep jongeren die er een problematische leefstijl op na houdt? En zijn er groepen jongeren met een verhoogd risico hierop? In dit hoofdstuk staan deze vragen centraal. Om zicht te krijgen op het vóórkomen van ongezond gedrag, al dan niet in combinatie met psychische problemen, bij dezelfde jongeren zijn analyses gedaan op het gegevensbestand van het Health Behavior in School-aged Children (HBSC) onderzoek van 2005 (Van Dorsselear et al., 2007). Dit onderzoek bevat informatie over de leefstijlfactoren die in dit rapport centraal staan. We beperken ons daarbij tot de jongeren van 12 tot en met 16 jaar. Analyses zijn gedaan op zeven kernindicatoren die aansluiten bij de kennis omtrent riskant gezondheidsgedrag: overgewicht (inclusief obesitas), wekelijks roken (minimaal één keer per week roken), alcoholgebruik in de laatste maand, ooit cannabis gebruikt, ooit seksuele gemeenschap gehad, emotionele problemen en gedragsproblemen. Toelichting op de analyses en leeswijzer bij tabel 5.1 In tabel 5.1 is de onderlinge samenhang tussen de verschillende ongezonde gedragingen en de psychische problemen weergegeven in zogenaamde odds ratio’s. Een odds ratio is een veelgebruikte maat voor het weergeven van relatieve kansen. Elk getal in de tabel geeft aan hoe groot de kans is dat een jongere die bepaald ongezond gedrag vertoont ook ander ongezond gedrag vertoont ten opzichte van jongeren die het eerste ongezonde gedrag niet vertonen . Zo blijkt uit de tabel 5.1 dat jongeren die in de afgelopen maand alcohol dronken een 6,7 keer zo grote kans hebben om de laatste week te hebben gerookt, vergeleken bij jongeren die de afgelopen maand geen alcohol dronken. Andersom hebben rokers een 6,7 keer zo grote kans om te drinken. Een odds ratio van ongeveer 1 wil zeggen dat beide groepen jongeren een even grote kans hebben op het vertonen van ander ongezond gedrag. Dat geldt bij voorbeeld voor overgewicht en alcoholgebruik (0,9). Dit betekent dat bij jongeren overgewicht en alcoholgebruik niet samenhangen. Is dat verband er wel, dan geldt: hoe meer de odds ratio verschilt van 1, des te groter de kans op het voorkomen van die gedragingen bij dezelfde jongeren. De odds ratio’s die significant groter zijn dan 1 staan in de tabel vetgedrukt. Welke ongezonde leefgewoonten hangen onderling en met psychische problemen samen? Sterke samenhangen tussen het gebruik van verschillende middelen Uit tabel 5.1 blijkt allereerst dat er sterke samenhangen zijn tussen roken, cannabisgebruik en alcoholgebruik (tabel 5.1; blauwe driehoek). Jongeren die roken hebben een bijna 22 keer zo grote kans om ook cannabis te gebruiken dan niet-rokende jongeren (odds ratio = 21,7). Deze bijzonder sterke samenhang tussen roken en cannabis gebruik is overigens niet vreemd en is vrijwel geheel te verklaren uit het feit dat cannabis doorgaans in sigaretten gerookt wordt (paragraaf 3.4). Verder is er een RIVM Rapport 270232001 109
duidelijk verband tussen alcohol drinken en roken. Drinkende jongeren hebben een bijna 7 keer grotere kans om te roken dan hun niet-drinkende leeftijdgenoten (odds ratio = 6,7). Het gebruik van alcohol hangt ook samen met het gebruik van cannabis. Jongeren die alcohol drinken hebben een bijna 9 keer zo grote kans om cannabis te roken dan niet-drinkende jongeren (odds ratio = 8,7). Tabel 5.1: Samenhang tussen vijf ongezonde leefgewoonten onderling en psychische problemen: de kans dat 12- tot en met 16-jarige jongeren die gedrag A vertonen ook gedrag B vertonen a . Over- gewicht Alcohol Roken Cannabis Seks Emotionele problemen Gedrags- problemen OR OR OR OR OR OR OR Overgewicht -- 0,9 1,2 1,2 1,0 1,5 1,3 Alcohol -- 6,7 8,7 5,1 1,3 2,1 Roken -- 21,7 6,4 1,7 2,8 Cannabis -- 6,9 1,3 2,4 Seks -- 1,5 2,5 Emotionele problemen -- 3,5 Gedragsproblemen -- a Multivariate logistische regressie analyses gecorrigeerd voor leeftijd, sekse, schoolniveau, etniciteit en onvolledig gezin (n = 5.422 voortgezet onderwijs 12 tot en met 16 jaar). Vet = significant verschil met referentie groep (groep die het desbetreffende gedrag niet heeft vertoond) p
Page 1 and 2:
Rapport 270232001/2008 C.T.M. Schri
Page 3 and 4:
© RIVM 2008 Delen uit deze publica
Page 5 and 6:
4 RIVM Rapport 270232001
Page 7 and 8:
Page 9 and 10:
Page 11 and 12:
Page 13 and 14:
Ongezonde leefstijl en psychische p
Page 15 and 16:
de bevolking: ze zijn ook de volwas
Page 17 and 18:
Langdurige verzelfstandigde jeugdfa
Page 19 and 20:
Een aantal ziekten dat vooral op jo
Page 21 and 22:
met 19-jarigen om 240.000 privé-on
Page 23 and 24:
Zweden IJsland NEDERLAND Finland De
Page 25 and 26:
3.1 Overgewicht Carola Schrijvers e
Page 27 and 28:
Zijn er internationale verschillen
Page 29 and 30:
Vooral voor jeugdigen met ernstig o
Page 31 and 32:
50 40 30 20 10 0 Percentage BMI ove
Page 33 and 34:
om fietsen, bleek bovendien uit een
Page 35 and 36:
Partnerschap Overgewicht zijn beroe
Page 37 and 38:
3.2 Alcohol Monique Kuunders Het al
Page 39 and 40:
100 75 50 25 0 Percentage 2003 2005
Page 41 and 42:
interpretatie van het begrip ‘dro
Page 43 and 44:
Tabel 3.2.1: Korte en lange termijn
Page 45 and 46:
(Van Dorsselaer et al., 2007). Een
Page 47 and 48:
gesteld aan de tijdstippen en plekk
Page 49 and 50:
3.3 Roken Petra Eysink Bijna nieman
Page 51 and 52:
Oostenrijk Duitsland Tsjechië Hong
Page 53 and 54:
Passief roken is schadelijk voor de
Page 55 and 56:
over erfelijke factoren heeft dus v
Page 57 and 58:
Massamediale campagnes lijken effec
Page 59 and 60: 2006). Een voorbeeld van een dergel
Page 61 and 62: 3.4 Cannabis Margriet van Laar en A
Page 63 and 64: 40%. De leeftijd waarop leerlingen
Page 65 and 66: psychose na cannabisgebruik dan men
Page 67 and 68: Tabel 3.4.1: Percentage actueel geb
Page 69 and 70: Schoolprogramma’s zijn gangbaar e
Page 71 and 72: 3.5 Riskant seksueel gedrag Mirjam
Page 73 and 74: zeggen wel eens geld of een andere
Page 75 and 76: Koninkrijk. In dit land worden 26 v
Page 77 and 78: Wat is er bekend over risicofactore
Page 79 and 80: Zijn er subgroepen van jongeren die
Page 81 and 82: (Kocken et al., 2007). Het ZonMw Pr
Page 83 and 84: gezondheid, zoals bijvoorbeeld een
Page 85 and 86: 84 RIVM Rapport 270232001
Page 87 and 88: van jongeren en hun ouders over de
Page 89 and 90: Tabel 4.1.1: Percentage jongeren va
Page 91 and 92: ogenschijnlijke discrepantie is dat
Page 93 and 94: Wat is er bekend over de risicofact
Page 95 and 96: problemen en gedragsproblemen is he
Page 97 and 98: Samenvatting Van alle ziekten en st
Page 99 and 100: Tabel 4.2.1: Percentage jongeren va
Page 101 and 102: Tabel 4.2.5: Percentage kinderen va
Page 103 and 104: Wat zijn de schadelijke gevolgen va
Page 105 and 106: Met welke interventies en beleidsma
Page 107 and 108: elaties van jongeren. Stay in Love
Page 109: 108 RIVM Rapport 270232001
Page 113 and 114: Tabel 5.2: Samengaan van ongezonde
Page 117 and 118: Maar aandacht voor ongezond gedrag
Page 119 and 120: Psychische gezondheid heeft betrekk
Page 121 and 122: negatieve zin snel. Op 12-jarige le
Page 123 and 124: onbeschermde seks te hebben soms me
Page 125 and 126: voortgezet onderwijs maken? Daarbij
Page 127 and 128: Tabel 6.1: Samenvatting van beschik
Page 129 and 130: economische instrumenten (accijns,
Page 133 and 134: Brug J, Lenthe F van (eds.). Enviro
Page 135 and 136: Fulpen M van, Bakker F, Breeman L,
Page 137 and 138: Land H van 't, Ruiter C de, Berg M
Page 139 and 140: Roza SJ, Hofstra MB, Ende J van der
Page 141 and 142: Verhulst FC, Ende J van der, Koot H
Page 145 and 146: Ir. Johan Melse, RIVM Prof. dr. ing
Page 147 and 148: jongeren worden allemaal op dezelfd
Page 149 and 150: Het meten van de prevalentie van ps
Page 151: RIVM Rijksinstituut voor Volksgezon
show all

RIVM rapport 270232001 Spelen met gezondheid - Leefstijl en ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?