RIVM rapport 270232001 Spelen met gezondheid - Leefstijl en ...

invloed op het seksuele gedrag van hun kinderen 9 . Een warm gezinsklimaat en communicatie tussen
jongeren en hun ouders over seks draagt in positieve zin bij aan de seksuele gezondheid van jongeren
(De Graaf et al., 2005). Ook blijken ouders seksuele boodschappen in de media te kunnen nuanceren.
Het blijkt dat als ouders het gebruik van tv-programma’s of bepaalde websites sterker controleren én
regelmatig inhoudelijk commentaar geven op seksuele boodschappen in de media hun kinderen minder
positief denken over zaken als vreemdgaan, breezerseks en cyberseks (RNG, 2008). Er dient meer
aandacht te komen voor de ondersteuning van ouders bij hun rol. De huidige ondersteuning van ouders
bij seksuele opvoeding loopt vooral een de website (NIGZ & SOA Aids Nederland, 2008) en aandacht
voor ouders binnen seksuele vorming in het onderwijs. Het ontwikkelen van goede ondersteuning voor
ouders van risicogroepen staat op de agenda van het ZonMw Programma ‘Seksuele gezondheid van de
jeugd’ (ZonMw, 2006). Rutgers Nisso Groep beveelt aan seksuele en relationele vorming in
opvoedingsondersteuning op te nemen die gemeenten (via de WMO) aanbieden (RNG, 2008).
JGZ vervult een belangrijke intermediaire rol tussen school, kind en ouder
JGZ-artsen en -verpleegkundigen hebben een belangrijke rol als intermediair tussen school, kind en
ouder. Zij kunnen scholen wijzen op het belang van relationele en seksuele vorming op school,
leerkrachten trainen en/of ondersteunen met materiaal, een bijdrage leveren aan ouderavonden, ouders
aanmoedigen met hun kind over relaties en seksualiteit te praten en hen hierbij ondersteunen. Daarnaast
kunnen zij tijdens hun contactmomenten met leerlingen aandacht besteden aan seksualiteit (RNG,
2008).
Toegankelijke eerstelijnszorg voor seksuologische hulpverlening
De huisarts geldt als belangrijkste professional bij vragen over anticonceptie, onbedoelde
zwangerschap en soa. Dit geldt in het bijzonder voor meisjes van Antilliaanse afkomst (De Graaf et al.,
2005). De huisarts kan echter niet voorzien in de behoefte aan alle gewenste informatie over relaties en
seksualiteit van alle jongeren. De behoefte aan informatie en hulpverlening is echter groot gezien de
veelvuldig geraadpleegde telefonische hulplijnen en internetsites met vragen over de morning afterpil,
pil, uitstrijkje, soa en abortus, terwijl de toegankelijkheid met de verdwijning van de Rutgershuizen is
verminderd (Vogels et al., 2002). In 2008 is begonnen met aanvullende eerstelijns
seksualiteitshulpverlening voor jongeren tot 25 jaar, gecoördineerd door acht GGD’en. Deze
zogenaamde Sense spreekuren bieden jongeren een plek waar zij terecht kunnen met al hun vragen over
seks, maar ook voor een test op soa of zwangerschap. Indien nodig worden jongeren doorverwezen
naar andere hulpverleners. Kenmerken van het concept zijn: vrij toegankelijk, vertrouwelijk, gratis,
anoniem, door deskundige hulpverleners die seksuele gezondheid in zijn totaliteit bekijken (Mik,
2008). Het initiatief ligt bij de jongere die langskomt met een specifieke vraag, maar indien de
hulpverlener dit noodzakelijk acht worden ook aan de vraag gerelateerde onderwerpen aangesneden.
Dergelijke individuele counseling wordt noodzakelijk geacht voor effectief anticonceptiegebruik
(Vogels et al., 2002).
De wijk geschikt om risicogroepen jongeren en hun ouders te bereiken
De wijk is een vindplaats van risicogroepen. Zo zijn er jongeren te vinden die niet (meer) naar school
gaan en dus niet via die setting te bereiken zijn. Via buurthuizen en jongerencentra zijn jongeren te
bereiken met de ‘vrij veilig’ boodschap en interventies gericht op bevordering van seksuele
9
Uit onderzoek blijkt dat de invloed van ouders op seksueel gedrag langs dezelfde principes verloopt als de invloed van ouders
op ander gezondheidsgedrag. De invloed van ouders komt via een aantal beschermende factoren tot uiting, namelijk:
‘voorbeeldgedrag, bespreken van gedrag, steun geven en affectie tonen, grenzen stellen, toezicht houden en geïnteresseerd
blijven in de activiteiten die het kind onderneemt. Het NIGZ beveelt dan ook een integrale aanpak van ouderlijke invloed op
gezondheid aan (Hekkink et al., 2005).
RIVM Rapport 270232001 81