RIVM rapport 270232001 Spelen met gezondheid - Leefstijl en ...

apporteren meer van deze leerlingen emotionele, maar vooral ook meer gedragsproblemen (hoofdstuk
4). Ook hebben zij beduidend vaker seks gehad voor hun 17 de dan leerlingen van het VWO. Het zijn
dan ook vooral de VMBO-leerlingen die de beroepsgerichte leerweg volgen die risicogedragingen en
psychische problemen stapelen. Ongeveer één op de drie van de VMBO-leerlingen van de
beroepsgerichte leerweg vertoont drie of meer aspecten van het hier onderzochte ongezonde gedrag
en/of emotionele en gedragsproblemen gelijktijdig ten opzichte van slechts één op de tien VWOleerlingen
(hoofdstuk 5). Deze bevindingen maken duidelijk dat er al op jonge leeftijd verschillen in
leefstijl naar sociaaleconomische status (afgemeten aan de opleiding van jongeren) ontstaan. Hiermee
wordt een basis gelegd voor sociaaleconomische gezondheidsverschillen in zowel de jeugdfase als de
volwassenheid. In het kader van de aanpak van dergelijke verschillen is het dan ook van groot belang
om extra in te zetten op het bevorderen van gezond gedrag en van een gezonde psychische
ontwikkeling van jongeren met lage schoolniveaus.
Verschil in leefstijl tussen jongens en meisjes: een wisselend beeld
In tegenstelling tot de leeftijd en het opleidingsniveau, factoren die met (nagenoeg) alle in dit rapport
besproken aspecten van leefstijl hetzelfde verband vertonen, is dit verband bij sekse minder eenduidig.
Opvallend is dat bij meisjes gedurende de adolescentie bepaald probleemgedrag sterk toeneemt, terwijl
bij jongens deze ontwikkeling zich op deze punten minder duidelijk voordoet (Vollebergh, 2007;
Vollebergh et al 2008). Zo zijn meisjes vaker te dik dan jongens (paragraaf 3.1). Ook ervaren meisjes
veel meer emotionele problemen. Het aantal meisjes met emotionele problemen neemt bovendien toe
met de leeftijd, terwijl dit voor jongens niet geldt (hoofdstuk 4). Verder is het percentage meisjes dat
wel eens gedwongen is tot seksuele handelingen groter dan bij jongens (paragraaf 3.5). Daarnaast is er
ongezond gedrag dat voorheen vooral voorkwam onder jongens, maar waar meisjes in de afgelopen
jaren cruciale inhaalslagen hebben gemaakt. Zo zijn de verschillen tussen jongens en meisjes als het
gaat om roken en het gebruik van alcohol nagenoeg verdwenen. Ook komt de afname in het
cannabisgebruik in de periode 1996-2003 voor een belangrijk deel voor rekening van jongens. Het
gebruik van meisjes is in die periode daaren tegen gelijk gebleven, al is het actuele gebruik van meisjes
momenteel (nog) wel iets lager dan dat van jongens. Voor jongens geldt aan de andere kant weer dat ze
iets vaker gedragsproblemen hebben. Ze vertonen vooral vaker agressief gedrag. Verdere analyses
wijzen uit dat meisjes over het geheel genomen een iets grotere kans hebben op het clusteren van het
hier onderzochte risicogedrag in vergelijking met jongens. Daarbij moet overigens niet uit het oog
verloren worden dat de soorten risicogedragingen van meisjes anders kunnen zijn dan die van jongens.
De groep meisjes met drie of meer risicogedragingen zal bijvoorbeeld vaker psychische problemen
hebben, terwijl bij jongens met meer dan drie risicogedragingen vaker sprake zal zijn van
gedragsproblemen en iets vaker van middelengebruik (hoofdstuk 5).
Autochtone versus allochtone jongeren: ook een wisselend beeld
Ook met betrekking tot etniciteit zien we een wisselend beeld als het gaat om een ongezonde leefstijl
en psychische problemen. Op sommige punten komen allochtone jongeren minder gunstig uit de bus,
terwijl ze op andere punten juist gezonder gedrag vertonen dan autochtone jongeren. In het algemeen
zijn allochtone jongeren vaker te dik dan autochtone jongeren. Ook bewegen ze doorgaans in mindere
mate (paragraaf 3.1). Verder hebben deze jongeren vaker gedragsproblemen (paragraaf 4.2). Aan de
andere kant lijkt het er niet direct op dat ze meer emotionele problemen hebben, al willen de
uitkomsten van onderzoek op dit punt nog wel eens verschillen (paragraaf 4.1). Verder gebruiken
allochtone jongeren aanzienlijk minder alcohol dan hun autochtone leeftijdgenoten, al komt binge
drinken onder allochtone en autochtone alcoholgebruikers even vaak voor (paragraaf 3.2). Geen
duidelijke verschillen zijn er met betrekking tot roken en cannabisgebruik en het percentage jongeren
dat seks heeft gehad voor het 17 e jaar. Wel laat verdiepend onderzoek zien dat verschillende
subgroepen allochtone jongeren meer riskant seksueel gedrag vertonen door naar verhouding vaker
RIVM Rapport 270232001 121