RIVM rapport 270232001 Spelen met gezondheid - Leefstijl en ...

eleidssectoren wordt uitgevoerd en die bestaand uit een mix van interventiemaatregelen voor
verschillende doelgroepen (Bemelmans et al., 2004; Wendel-Vos et al., 2005; Bull et al., 2004;
Nijboer, 2004). Een combinatie van gedragsgerichte maatregelen, omgevingsgerichte maatregelen én
regelgeving lijkt het meest succesvol te zijn (Gezondheidsraad, 2003; Renders et al, 2003).
Om dit te kunnen bereiken moet overgewichtbeleid niet alleen volksgezondheidsbeleid zijn, maar moet
het zich uitstrekken over verschillende sectoren (zoals media, onderwijs, ruimtelijke ordening,
voedingsmiddelenindustrie) op zowel nationaal als gemeentelijk niveau (Storm et al., 2006).
Gemeenten primair verantwoordelijk voor preventie overgewicht op lokaal niveau
De verantwoordelijkheid voor het initiëren, uitvoeren en onderhouden van preventie van overgewicht
op lokaal niveau ligt in de eerste plaats bij de gemeenten. Doorgaans besluit de wethouder van
Volksgezondheid of Welzijn over het al dan niet opnemen van overgewichtpreventie in de nota Lokaal
gezondheidsbeleid. GGD'en, thuiszorgorganisaties en de gezondheidsbevorderende instituten (GBI’s)
hebben hierbij onder andere een adviserende en uitvoerende rol. Gemeenten kunnen bij het vormgeven
van hun preventiebeleid gebruik maken van de in 2007 verschenen ‘Handleiding preventie overgewicht
in het lokaal gezondheidsbeleid’. Deze handleiding geeft een overzicht van op dit moment beschikbare
producten, programma’s en activiteiten op het terrein van overgewichtpreventie, per doelgroep en
setting (Voedingscentrum, 2007). Het Nationaal Actieplan Sport en Bewegen (NASB) kan gemeenten
ondersteunen bij het bevorderen van bewegen onder de bevolking, waaronder de jeugd. Het NASB stelt
geld beschikbaar voor gemeenten, biedt advies en deskundigheidsbevordering en levert inzicht in
effectieve interventies (NASB, 2008).
Convenant overgewicht is voorbeeld van integrale aanpak van overgewicht op nationaal niveau
Een van de initiatieven om te komen tot een integrale aanpak van overgewicht op nationaal niveau is
het Convenant Overgewicht, waarin een groot aantal partijen het probleem van overgewicht
gezamenlijk aanpakt. Het bijbehorende actieplan 'Energie in Balans' (Convenant overgewicht, 2007) is
gericht op het herstel van de balans tussen voeding en bewegen in de settings thuis, school, werk en
recreatie. De acties liggen onder andere op de volgende gebieden: portiegrootte, reclame, marketing,
samenstelling van producten, etikettering, kantine-aanbod en bewegingsbevordering
Voor 2008 heeft het Convenant de volgende prioriteiten gericht op de jeugd benoemd (Convenant
overgewicht, 2007):
• Het landelijk introduceren van het ‘Lekker Fit’-programma op basisscholen.
• Het stimuleren van sport en bewegen op school. Doel is dagelijks één uur lichamelijke
oefening, conform de beweegnorm voor kinderen.
• Het bevorderen van een gezonde keuze in het aanbod van schoolkantines in het voortgezet
onderwijs.
• Het aanleggen van sport- en speelruimte in alle veertig prachtwijken van minister Vogelaar,
inclusief begeleiding van een sportinstructeur. Ook de aanpassing van de infrastructuur (onder
andere veilige fietsroutes) moet onderdeel van de lokale actieplannen zijn.
• Het landelijk vastleggen van de buiten speelnorm: ieder kind verdient een aantrekkelijke en
veilige speelplek binnen 400 meter van huis.
• Het inzetten op extra middelen voor de uitvoering van het Overbruggingsplan (de richtlijn van
de jeugdgezondheidszorg voor de aanpak van overgewicht, gericht op kinderen van 2 jaar en
ouder via de JGZ), bijvoorbeeld voor de inzet van diëtisten.
Een ander belangrijk initiatief is het Partnerschap Overgewicht, dat tot doel heeft de zorg voor mensen
met overgewicht of obesitas te verbeteren middels een samenhangende aanpak. Een van de subdoelen
is het ontwikkelen en implementeren van een ketenzorgmodel, waarin de preventie en behandeling van
overgewicht en obesitas bij de jeugd en volwassenen op elkaar zijn afgestemd. Deelnemers aan het
RIVM Rapport 270232001 33