RIVM rapport 270232001 Spelen met gezondheid - Leefstijl en ...

Ruim één op de vijf jongeren heeft een psychiatrische stoornis
De aanwezigheid van psychiatrische stoornissen bij jongeren (APA, 1994) kan vastgesteld worden met
behulp van een gestandaardiseerd psychiatrisch interview, de Diagnostic Interview Schedule for
Children (DISC; Shaffer et al., 2000, zie bijlage 2). Van jongeren van 13 tot en met 17 jaar voldoet
22% aan de criteria voor een psychiatrische stoornis (Tabel 4.1.3). Hieronder vallen angststoornissen,
stemmingsstoornissen, gedragsstoornissen, middelengebruik en overige stoornissen (zoals
eetstoornissen). Angststoornissen komen het meest voor, maar wat betreft het voorkomen van deze
stoornissen lopen de visies van ouders en jongeren uiteen.
Tabel 4.1.3: Percentage jongeren van 13 tot en met 17 jaar met een psychiatrische stoornis, volgens ouders en
volgens jongeren zelf (Bron: Verhulst et al., 1997a).
Volgens ouders Volgens jongeren zelf
Stemmingsstoonis 3,1 4,6
Angststoornis 16,5 10,5
Minstens 1 stoornis 21,8 21,5
Weinig jeugdigen met ernstige emotionele problemen komen in professionele zorg terecht
Slechts een fractie van de jeugdigen met emotionele problemen komt bij de huisarts of de
gespecialiseerde geestelijke gezondheidszorg (GGZ) (Verhulst & Van der Ende, 1997, Zwaanswijk,
2005). Jaarlijks heeft ongeveer 2% van de kinderen en 3% van de jongeren contact met GGZinstellingen
(Sytema et al., 2005). Ander onderzoek laat zien dat slechts 14% van de kinderen en
jongeren met emotionele problemen en gedragsproblemen (grensgebied en klinisch gebied samen) in
het afgelopen jaar specifiek voor deze problemen contact heeft gehad met de huisarts. Met de GGZ
heeft 16% contact gehad. Informele hulpverleners zoals leerkrachten, vrienden of familieleden worden
vaker ingeschakeld in verband met emotionele problemen en gedragsproblemen dan professionele
hulpverleners (Zwaanswijk, 2005).
Zorggebruik is toegenomen
Het gebruik van de GGZ door kinderen en jongeren is van 1993 tot 2003 toegenomen (Tick et al.,
2007; Sytema et al., 2005). Deze toename is voor een deel toe te schrijven aan een toename in
emotionele problemen en gedragsproblemen zoals gerapporteerd door ouders (zie hieronder). Ook een
afname van het aantal kinderen dat opgroeit met beide biologische ouders en een toename van het
aantal kinderen met herkende leerproblemen dragen waarschijnlijk bij aan deze groei in het
zorggebruik (Tick, 2007). Ondanks deze toename in zorggebruik krijgt nog altijd een aanzienlijk aantal
kinderen en jongeren met emotionele problemen of gedragsproblemen niet de hulp die zij nodig zouden
hebben.
Hoe zien trends in emotionele problemen eruit?
Geen toename emotionele problemen volgens jongeren zelf
Wanneer we afgaan op het oordeel van jongeren zelf over de aanwezigheid van emotionele problemen,
dan is er geen toename te zien tussen 1993 en 2003 (tabel 4.1.4). Dat geldt ook voor de deelproblemen.
Dit lijkt op het eerste gezicht in tegenspraak met de toegenomen aandacht voor emotionele problemen
bij jongeren en ook het toegenomen zorggebruik in de GGZ. Een mogelijke verklaring voor deze
RIVM Rapport 270232001 89