RIVM rapport 270232001 Spelen met gezondheid - Leefstijl en ...

Tot slot blijkt dat autochtone jongeren iets vaker meerdere risicogedragingen tegelijkertijd vertonen, al
dan niet gecombineerd met psychische problemen, allochtone jongeren. Hierbij is overigens geen
onderscheid gemaakt tussen jongeren uit verschillende etnische groepen (tabel 5.3). Dit heeft voor een
belangrijk deel te maken met het feit dat autochtone jongeren aanzienlijk vaker drinken dan allochtone
jongeren (paragraaf 3.2). Net zoals bij sekse geldt ook hier dat het type risicogedrag dat tegelijk
voorkomt verschilt tussen autochtone en allochtone jongeren. Bij autochtone jongeren met drie of meer
risicogedragingen is, zoals gezegd, het gebruik van alcohol vaker onderdeel van hun leefstijl.
Allochtone jongeren met drie of meer risicogedragingen zullen vaker te kampen hebben met
gedragsproblemen of overgewicht. Het maakt bij deze bevindingen overigens weinig uit of bij de
onderlinge samenhangen wordt gekeken naar overgewicht of naar het ontbijtgedrag van jongeren.
Clusteringen ook gevonden in ander onderzoek
Als we deze resultaten vergelijken met gegevens uit ander nationaal en internationaal onderzoek dan
blijkt dat ook daar verschillende verbanden zijn gevonden tussen vormen van ongezonde leeftstijl, al
dan niet in combinatie met psychische problemen. Zo laat de Rotterdamse Jeugdmonitor bij jongeren
uit de brugklas en klas drie van het voortgezet onderwijs ook duidelijke samenhangen zien tussen het
alcohol-, tabak- en drugsgebruik (jeugdmonitor Rotterdam, 2007). In de internationale literatuur zijn
dergelijke analyses over zoveel factoren vrijwel niet gedaan. Wel zijn in diverse onderzoeken bij
jongeren steeds wel enkele van deze verbanden gevonden (Lavik et al., 1991; Pohjanpää et al., 1997;
Dembo et al., 1988; Rashad & Kaestner, 2003; Merrill et al., 2005; Siqueira & Brook, 2003).
Samenvatting
Clustering van ongezond gedrag vraagt om gecombineerde preventieve aanpak
Veel van de ongezonde gedragingen gaan samen bij dezelfde jongeren, ook al wordt dat door de nadruk
op de afzonderlijke leefstijlfactoren vaak vergeten. Onder jeugdigen van 12 tot en met 16 jaar zijn het
vaak dezelfde jongeren die alcohol drinken, roken, cannabis gebruiken en riskant seksueel gedrag
vertonen. Mogelijk wordt deze samenhang verklaard door een overkoepelende factor zoals
jeugdcultuur of experimenteergedrag. Interventies gericht op afzonderlijke risicogedragingen bij
jongeren moeten daarom in ieder geval onderling worden afgestemd, maar bij voorkeur worden
gecombineerd tot één aanpak. Dit zou het effect kunnen verhogen, omdat preventieve interventies
gericht op één factor ook vaak onbedoelde effecten hebben op andere levensterreinen. Dit wordt wel
het ‘spillover-effect’ genoemd (Hays & Ellickson, 1996).
RIVM Rapport 270232001 113