RIVM rapport 270232001 Spelen met gezondheid - Leefstijl en ...

4.2 Gedragsproblemen
Gedragsproblemen kunnen leiden tot overlast. Hoeveel jongeren vertonen eigenlijk gedragsproblemen?
En neemt hun aantal toe? Wat zijn de gevolgen van gedragsproblemen op de jongere zelf en op de
omgeving. Zou er preventief wat tegen te doen zijn?
Hoe worden gedragsproblemen gedefinieerd?
Gedragsproblemen – ook wel externaliserende problemen genoemd – zijn naar buiten gericht en
worden vooral door de omgeving als storend gezien. Hieronder vallen problemen als agressief
gedrag, en delinquent gedrag.
• Agressieve jongeren vertonen gedragingen als veel vechten, pesten en plagen,
ongehoorzaamheid en het vernielen van spullen van zichzelf en anderen.
• Onder delinquent gedrag vallen gedragingen als stelen, brandstichten, liegen, van huis
weglopen, spijbelen en vandalisme.
Als er sprake is van ernstige gedragsproblemen waarvoor hulp of ondersteuning nodig is, spreken we
van gedragsproblemen in het klinische gebied. Als de problemen minder ernstig zijn, gaat het om
gedragsproblemen in het grensgebied.
Zoals in de inleiding van dit hoofdstuk al werd vermeld, kan het gedrag van kinderen en jongeren
sterk verschillen per situatie en per leeftijdscategorie. Om die reden kunnen de oordelen van
jongeren (tabel 4.2.1) en hun ouders (tabel 4.2.2) over de aanwezigheid van gedragsproblemen
verschillen. Daarnaast kunnen er tussen studies soms verschillen zijn in leeftijdsgroepen,
methodologie en steekproeftrekking.
Met jongeren worden hier vooral tieners bedoeld.
Zie bijlage 2 voor meer details over de gebruikte bronnen.
Hoeveel jongeren hebben gedragsproblemen?
Eén op de vijf jongeren van 11 tot en met 18 jaar rapporteert zelf gedragsproblemen
Gedragsproblemen komen voor bij één op de vijf jongeren van 11 tot en met 18 jaar (19% in
grensgebied en klinisch gebied samen; zie tabel 4.2.1). Ongeveer 11% heeft in zodanig ernstige mate
last van deze problemen dat ondersteuning of professionele hulp nodig is (Ter Bogt et al., 2003). Ander
onderzoek waarin aan jongeren zelf met dezelfde vragenlijsten (YSR) naar hun gedrag en symptomen
is gevraagd, komt grofweg op vergelijkbare percentages uit (Verhulst et al., 1997c).
Volgens ouders komen gedragsproblemen bij ongeveer één op de zes jongeren voor
Uit tabel 4.2.2 blijkt dat ongeveer één op de zes jongeren (16%) gedragsproblemen in het grensgebied
of het klinische gebied samen heeft, uitgaande van het oordeel van ouders. Ongeveer 7% van de
jongeren bevindt zich volgens ouders in het grensgebied, terwijl ongeveer 9% problemen in het
klinische gebied heeft. Dit is lager dan de gedragsproblemen zoals gerapporteerd door de jongeren zelf
(tabel 4.2.1). Dit verschil komt waarschijnlijk vooral omdat het problematische gedrag zich vaak buiten
het zicht van de ouders afspeelt.
RIVM Rapport 270232001 97