Beleid veranderen of stoppen - Prof. dr. AFA Korsten

estuderen - en minister Andriessen van Economische Zaken. Zij waren allen van
oordeel dat de verslechtering van de kolenmarkt te wijten was aan tijdelijke
terugslagen. Dit hield volgens hen verband met het ontbreken van voldoende
prikkels voor de mijnindustrie, hetgeen ondervangen zou zijn door het verlenen van
beperkte financiële steun. Deze coalitie heeft standgehouden tot 1965.
Daarna hebben de voorstanders van sluiting van de steenkolenmijnen de overhand
gekregen en het beleid ook in deze richting omgebogen.
De overige drie barrières die DeLeon noemt, namelijk institutionele permanentie,
juridische obstakels en hoge beëindigingskosten, blijken bij nadere bestudering niet
van invloed te zijn geweest op het proces van beëindiging van de mijnindustrie in
Nederland.
Enkele belangrijke actores en hun rol
Om een correct beeld te krijgen, moet men ook nog op de hoogte zijn van de rol die
een aantal invloedrijke personen en organisaties bij het proces van mijn sluitingen
gespeeld heeft. Allereerst waren dit de vakbonden met als spreekbuis de voorzitter
van de Nederlandse Katholieke Mijnwerkersbond (NKMB) (Moharir, 1979: 229-231;
286-290). Deze had reeds in 1958 geattendeerd op de problemen die zich in de
mijnindustrie voordeden. Ook had hij in het begin van de jaren zestig de overheid
gewezen op de mogelijkheden om de mijnen te sluiten. Toen de overheid besloot tot
sluiting van de mijnen over te gaan, hebben de vakbonden van harte meegewerkt aan
de uitvoering van dit beleid. Het is opmerkelijk als een vakbond die voor zijn bestaan
afhankelijk is van één industrie niet alleen een snelle sluiting van de mijnen van harte
steunt, maar zelfs initiatieven aandraagt om die sluiting in overweging te nemen. Dit
vraagt om een verklaring. Als gevolg van de religieuze homogeniteit in Limburg was
er ook in de mijnindustrie maar één grote vakbond, namelijk de NKMB. Zijn
voorzitter, de legendarische Dohmen, had een aparte manier van leidinggeven. Hij
had een afkeer van stakingen en was een fervent voorstander van overleg en discussie
in de Mijn Industrie Raad. Op zijn reizen door onder andere België en West-Duitsland
kwam hij oog in oog te staan met abrupte mijnsluitingen en met de problematiek van
de werkloosheid onder mijnwerkers. Ook waren er in Limburg steeds minder
jongeren genegen om in de mijnen te gaan werken. Dohmen raakte overtuigd van de
sombere toekomst van de steenkolenmijnen en wilde zo snel mogelijk tot mijnsluiting
overgaan nu het economisch klimaat nog goed was.
Daarom heeft hij herhaaldelijk op de mijnsluitingen aangedrongen en het proces van
beëindiging gesteund.
104