Beleid veranderen of stoppen - Prof. dr. AFA Korsten

En/of: ‘de maatregel is nog onvoldoende bekend’. En/of: ‘de maatregel moet nog echt
doorwerken; deze is pas kort geleden ingevoerd’.
• Negatieve evaluatie is onvoldoende voor beleidsbeëindiging.
Wil er sprake zijn van het heroverwegen , aldus DeLeon in een samenvatting van
onderzoek. Dat blijkt ook in dit geval. DeLeon meende - vrij vertaald - dat meestal
drie impulsen voor beleidsbeëindiging in combinatie nodig zijn om de doorslag te geven:
a negatieve beleidsevaluatie,
b financiële druk (‘bezuinigingsnoodzaak’; economisch tij) en
c een ideologisch klimaat waarin het staande, negatief geëvalueerde beleid niet goed
meer past.
Van deze drie is in deze casus slechts een factor aan de orde.
• Cadeau-effect.
De casus maakt duidelijk dat het fiscale voordeel iets van een cadeau-effect heeft. Dit
verklaart waarom het MKB de continuïteit van beleid op prijs stelt.
Literatuur
- Algemene Rekenkamer, Fiscale faciliteit voor het leerlingwezen, Den Haag, 1998.
12 Hoe zwaar kan een beëindiging zijn?
De beëindiging van objecten kan een gecompliceerde aangelegenheid zijn. Maar dat is
niet in alle gevallen in dezelfde mate het geval. Er bestaan verschillen in
‘beëindigbaarheid’. Sommige activiteiten van de overheid zijn gemakkelijker te
beëindigen dan andere.
- Klein is fijn.
Beleidsprogramma’s blijken eenvoudiger te beëindigen dan bepaalde functies, die de
overheid vervult. In moderne westerse landen is de beëindiging van functies die door
de overheid worden vervuld, met uitzondering van de afschaffing van het koloniale
beleid, schaars. De verklaring ervoor is dat functies zich uitkristalliseren in
beleidsprogramma’s en organisaties. Functies als defensie en welzijnsbevordering
zijn, na een proces van rechtvaardiging en strijd, diep verankerd in de publieke
sector.
- Jong maakt kwetsbaar.
Wie beleid wil beëindigen moet het dus ‘kleiner’ of op een lager niveau zoeken.
Beleidsprogramma’s of onderdelen zijn eenvoudiger te bekritiseren dan
meeromvattend sectorbeleid. De beëindiging van afzonderlijke, kleine programma’s
is dan ook minder gecompliceerd dan voor een complete sector. Organisaties blijken
gemakkelijker te beëindigen dan functies, maar weer moeilijker dan
beleidsprogramma’s (vergelijk Kaufman, 1976). Daarbij speelt ook de leeftijd van
63