Beleid veranderen of stoppen - Prof. dr. AFA Korsten

Het Comité ‘Zorg voor iedereen’ heeft in 1998 een advies gestuurd naar minister Borst
van volksgezondheid om de wettelijke bijdrage voor aanvullende zorg van
consultatiebureaus af te schaffen.
• Kabinetsformatie 1998
De zorgverzekeraars melden zich in 1998 bij de kabinetsformatie. De
zorgverzekeraars willen af van de eigen bijdrage in de gezondheidszorg want die
kost meer dan die opbrengt, mede door de bureaucratische inefficiency
(‘rompslomp’). Het navolgende is een toelichting hierop.
In 1997 voerde minister Els Borst een eigen bijdrage in voor ziekenfondspatiënten. Zij
moesten maximaal 200 gulden betalen. Doel hiervan was dat burgers minder snel
naar de dokter gaan en de kosten voor de gezondheidszorg onnodig opjagen. De
gedachte was begrijpelijk. Zolang alles automatisch wordt vergoed beseffen de
burgers onvoldoende wat gezondheidszorg kost. Maar was de eigen bijdrage een
effectief en efficiënt middel? Volgens de zorgverzekeraars is de maatregel niet
efficiënt en weerhoudt die burgers geenszins van een bezoek aan de dokter. Is de
eigen bijdrage daarvoor dan te laag? En: als de eigen bijdrage burgers weghoudt bij
de arts, houdt die dan ook mensen weg die er eigenlijk wel naar toe moesten gaan
maar de eigen bijdrage te hoog vinden? Een onderzoek naar de beleving van de eigen
bijdrage door burgers lag er in mei 1998 nog niet. Volgens de zorgverzekeraars is een
betere maatregel nodig dan het ‘gehannes’ met een ‘medicijnknaak’ of een andere
vorm van eigen bijdrageregeling. De zorgverzekeraars opteren voor een eigen risico
in plaats van een eigen bijdrage. De uitvoering van een dergelijke maatregel zou qua
papieren rompslomp eenvoudiger en dus goedkoper zijn. Resteert de vraag of een
eigen risico een aanvaardbaar en effectief middel is: een rem op onnodige medische
consumptie, geen ongewenste verdelingseffecten heeft en geen neveneffecten, zoals
het achterwege laten van uit het oogpunt van gezondheidszorg gewenste medische
consumptie. Mensen die het eigen risico niet kunnen betalen,, zouden moeten kunnen
uitwijken naar de bijstand. wordt zo de paieren rompslomp verlegd van
zorgverzekeraars naar zorgverzekeraars en gemeenten?
• Conclusie. Er is geen overtuigend verhaal te houden dat de kosten van een algemene
eigen-bijdrageregeling ver onder de baten blijven. De uitvoering kost veel meer werk
en geld dan verwacht. De gewenste effecten zijn dubieus gebleken. De steun voor de
regeling is geleidelijk afgebrokkeld. De kabinetsformatie medio 1998 leidt inderdaad
tot afschaffing van de eigen bijdrage (beleidsbeëindiging). Daar is gezien de discussie
goede aanleiding toe.
U legt aan de Partij 2000 de volgende voor- en nadelen voor.
83