Beleid veranderen of stoppen - Prof. dr. AFA Korsten

Jeugdige delinquenten moesten in werkkampen discipline, tucht en orde worden
bijgebracht. En wel onder het toeziend oog van militairen. Onnavolgbaar openhartig
erkende Lubbers later dat zijn woordkeus misschien niet helemaal zorgvuldig was
geweest. Hij had gedacht aan kampen, maar dacht toen aan kazernes en dacht
vervolgens: kampen kan niet. ‘En toen zei ik maar: kampement’. Misschien was die
term ook niet zo gelukkig, want die deed denken aan concentratiekampen, aldus
PvdA-minister Hedy d’Ancona. Voor D’Ancona waren de druiven zuur want zij had
als minister jeugdwelzijn in portefeuille. Ze wist tevoren niets van de speech van
CDA’er Lubbers. Later, in 1994, is daadwerkelijk een proef gestart met de
kampementen. In 1997 volgde een evaluatie. Winnie Sorgdrager, minister van Justitie
in het kabinet-Kok, schrijft in juli 1997 aan de Tweede Kamer dat ze besloten heeft om
de proef stop te zetten. Ze wil de ‘waardevolle elementen’ opnemen in het gewone
penitentiaire bestel. Het gaat daarbij vooral om samenwerking vanuit het
gevangeniswezen met de reclassering en de arbeidsconsulenten om jongeren meer
vooruitzichten te geven op een baan. De jongeren die meededen aan het experiment,
werden ondergebracht in een jeugdwerkinrichting in Veenhuizen.
Is het einde van de kampementen ook beleidsbeëindiging? Als de proef kan worden
opgevat als staand beleid wel. Maar het einde van beleidsexperimenten, die niet
worden doorgezet, behoort in principe niet tot het kerndomein van interesse voor
terminatoren of analytici.
Vier theoretische benaderingen voor studie van beleidsdynamiek
Er bestaan meerdere theoretische benaderingen van beleidsverandering (volgens o.a.
Parsons, 1995). We noemen er hier vier, maar er zijn er meer (zie tabel):
1. de analyse van politieke cycli (beleidslevenscyclus: Winsemius;
beleidswieltheorie: Namenwirth, De Vries),
2. de analyse van dynamiek vanuit organisatieperspectieven, in casu de relatie
organisatie-omgeving en omgevingsturbulentie (Lawrence & Lorsch, Burns &
Stalker, Pfeffer & Salancik),
3. de analyse van beleidsdynamiek en beleidsbeëindiging (Lindblom, DeLeon,
Bardach, Bradley, Hogwood & Peters, Korsten),
4. de analyse van beleidsverandering als beleidsgericht leren (Deutsch, Argyris,
Etheredge, Sabatier & Jenkins-Smith, Eberg/ Van de Graaf).
De derde en vierde benadering zijn nauw verbonden (Parsons, 1995: 570). We gaan
hier vooral in op de beleidsdynamiek-benadering. Daarbij gaat het vooral om de aard van
de beleidsverandering. Elders is ingegaan op beleidsgericht leren.
Typen beleidsdynamiek
Er bestaan vier (geconstrueerde) ideaaltypen van beleidsdynamiek:
• a beleidsaanpassing (‘policy maintenance’),
• b beleidsinnovatie,
5