Beleid veranderen of stoppen - Prof. dr. AFA Korsten

De reden van het niet doordringen van een eigen risico in het ziekenfonds is dat een
eigen risico volgens tegenstanders van een eigen risico bij het ziekenfonds ten koste
zou gaan van solidariteit. Wie een laag inkomen heeft en regelmatig ziek is, zou het
slachtoffer worden een eigen risicoregeling, stellen deze bezwaarmakers. dus maar
een eigen bijdrage. Medio 1995 verdween het plan om te komen tot een eigen risico en
kwam de eigen bijdrage in het ziekenfonds ervoor in de plaats. Daarmee lag de weg
open naar een inkomensafhankelijk systeem.
• Onderzoek door de minister van VWS
De eigen bijdrage in het ziekenfonds was net twee weken oud, toen begin 1997 door
PvdA-Kamerlid Rob Oudkerk, zelf arts, de suggestie werd gedaan om de regeling
maar weer af te schaffen. Gedurfd, want de eigen bijdrage was met moeite tot stand
gekomen (Visser, 1998). Begin 1998 bestond de regeling nog steeds maar is ze ook nog
steeds problematisch. De PvdA en D66 zijn voorstander van een inkomensafhankelijke
eigen bijdrage, de VVD is tegen. Om iedereen te vriend te houden stelt minister Borst
van VWS een onderzoek in. Er worden ideologische discussies gevoerd rond de eigen
bijdrage maar is er niet meer dan dat? Ja, er is een ‘bureaucratische’ uitvoering
ontstaan rond wat men kan noemen ‘het monstrum’, vanwege de vele uitzonderingen.
Er is een lappendeken van compromissen ontstaan (Elsevier, 10 jan. 1998: 56).
Eigen bijdrage voor ziekenfondspatiënten: beleidsbeëindiging of opvolging?
De campagne voor een eigen bijdrage-regeling.(‘policy termination’) of
beleidsopvolging. (‘policy succession’).
Kamerlid Oudkerk (PvdA) pleitte voor afschaffing van de eigen bijdrage aan het
ziekenfonds. ‘De regeling is een onzinnig paars compromis’, zei hij 27 apil 1998
tijdens een congres over de toekomst van de zorgsector. In het paarse regeeraccoord
uit 1994 stond dat er een eigen risico van tweehonderd gulden moest komen bij wijze
van ‘remgeld’. Daarbij moeten ziekenfondspatiënten de eerste twee honderd gulden
aan zorgkosten zelf betalen. Dat bleek politiek onhaalbaar vanwege de
inkomensgevolgen voor laagstbetaalden.
Na twee jaar politiek touwtrekken rolde een compromis uit de bus: een eigen bijdrage
voor ziekenfondsverzekerden met een compensatieregeling voor chronisch zieken,
ouderen en minima. Daarbij betalen fondspatiënten twintig procent van de kosten
met een maximum van twee honderd gulden per jaar. Deze eigen bijdrage-regeling is
operationeel sinds 1 januari 1998.
De VVD wil in een volgend kabinet het liefst het oorspronkelijke voorstel van een
risico doorvoeren.
• Eigen bijdrage bevalling: te vroege bevalling
Ook een tweede voorbeeld verwijst niet naar succes. Om te voorkomen dat
kraamvrouwen op niet-medische gronden in het ziekenhuis verblijven, en daarmee
78