Beleid veranderen of stoppen - Prof. dr. AFA Korsten

Geld in relatie tot de beleidsprioriteit speelt in 2005 een beduidend grotere rol. In 2005 heeft
men minder geld over voor een bodemsaneringsproject. Men probeert de verontreiniging
op een andere manier tegemoet te treden. En er zouden in 2005 andere oplossingen in
technische zin getroffen worden. Denk aan de metalen leidingen in plaats van leidingen van
kunststof. Volgens Van de Griendt zou er in 2005 ook minder heftig in de media op een
verontreinigingsgeval worden gereageerd. In de landelijke media zou het niet zo’n grote rol
hebben gespeeld. In de pers gaat de aandacht in 2005 vooral uit naar andere zaken, zoals
naar de rol van fijnstof die kan leiden tot het stilleggen van bouwprojecten, terreur in
Madrid en Londen, het stoppen van geweld door de Ierse IRA, de dood van oud-minister
Wim Duisenberg, de stijl van premier Balkenende, de recessie. En koningin Beatrix zou
vermoedelijk de wijk niet hebben bezocht.
Lekkerkerk en verder
Is de verandering in kijk begrijpelijk?Dat er 25 jaar na de gifvondst toch wat anders tegen
bodemverontreiniging wordt aangekeken, is begrijpelijk. Er waren in de jaren tachtig van
de vorige eeuw aanvankelijk weinig maar later tal van bodemsaneringsaffaires. Het bleef
niet bij Lekkerkerk. Woonwijken in Dordrecht, Hengelo en Maassluis bleken minstens even
verontreinigd als de gifwijk in Lekkerkerk. In 1991 lag op tal van plaatsen nog chemisch
afval maar bijvoorbeeld geïsoleerd met damwanden en een strook folie. Niet overal werd
gesaneerd.
Coupépolder
Denk ook aan de Alphense Coupépolder. Op de voormalige stortplaats lagen behalve de
meer dan honderdduizend vaten chemische afval die transporteur Kemp er illegaal dumpte
ook nog tonnen chemisch afval die de provincie Zuid-Holland er in strijd met de Hinderwet
van destijds stortte. Burgemeester Praats van Alphen beriep zich destijds op overmacht.
De affaire-Coupépolder is een van de vele ‘gifzaken’ waaruit bleek dat gemeentebesturen
en provinciebesturen het niet zo nauw namen met de handhaving van milieuvoorschriften.
De bodem werd gezien als een dekbed waaronder je onbekommerd allerlei vuil en gif kon
wegstoppen. Van alle mooie voornemens over het schoonmaken van de verontreinigde
bodem na de eerste grote gifvondst in Lekkerkerk, in 1980, is in 1991 niet veel terecht
gekomen, zo meldt Hoogma in Intermediair (280691). Bodemsanering is duur. Bij de aanleg
van de wijk in Lekkerkerk dacht het gemeentebestuur nog goedkoop uit te zijn. Het
gemeentebestuur liet de bouwgrond bouwrijp maken met puin in plaats van met schoon
zand. De gemeente ging in zee met de firma Wijnstekers, ‘die toentertijd al niet zo’n beste
naam had’. Een van de raadsleden noemde de firma zelfs ‘een van de gangsters onder de
containervervoerders (Intermediair, 280691: 9). Goedkoop bleek duurkoop. De gemeente
bespaarde om en nabij tweehonderdduizend guldens door met Wijnstekers in zee te gaan.
Naderhand vond men in de gifwijk vele honderden vaten met gif.
De minister
Minister Ginjaar van Milieuhygiëne beloofde daarop in 1980 dat de Nederlandse bodem in
tien jaar gifvrij moest zijn en dat zou kunnen voor 1 miljard gulden. In 1983 bleek die
160