Beleid veranderen of stoppen - Prof. dr. AFA Korsten

dat onderhouden en beveiligd moet worden. Personeel moet in een wachtgeldregeling
worden opgenomen. Er moeten kosten worden gemaakt voor alternatieve
voorzieningen. De privatisering van het Loodswezen bracht zoveel kosten met zich
mee, dat de loodsen nog jaren in rijksdienst gehouden hadden kunnen worden.
Een zesde drempel wordt gevormd door juridische barrières. Beleid kent in veel
gevallen een sterke juridische verankering en is verbonden met andere regelgeving.
Aan die regels kunnen rechten worden ontleend. Wie een wet wil afschaffen moet
niet alleen opnieuw een politieke discussie, met de hele adviesprocedure die daar bij
hoort, doorlopen. Ook kunnen de verworven rechten een aanzienlijke sta in de weg
vormen. Op de een of andere manier zullen rechten afgekocht of via een andere
regeling gegarandeerd moeten worden. Het uitvechten van die rechten met de
juridische procedures die daarbij horen kan jaren duren.
Een zevende barrière is het gebrek aan politieke prikkels. Politiek presteren komt, in de
ogen van achterbannen van politieke partijen, zelden neer op het stoppen van iets.
Programma’s van politieke partijen bevatten doorgaans wensen over ‘iets nieuws’.
Beleidsbeëindiging leidt voor bestuurders tot moeilijk te reguleren conflicten, met
onzekere uitkomsten. Dat perspectief lokt politici niet. Bovendien dient een overheid
zich te houden aan normen van behoorlijk bestuur. Een overheid die tot zorgvuldige
beleidsbeëindiging overgaat, kan zijn eigen tegenstand organiseren, waardoor de
vaart uit het proces gaat. ‘Vaart houden’ geldt als een van de vele basisvoorwaarden
voor succesvolle beëindiging.
Ten achtste kan mogelijk ‘politiek prestige-verlies’ leiden tot inertie om voorstellen voor
de beëindiging van bepaalde maatregelen of de opheffing van bepaalde organisaties
te doen. Dat is meer het geval naarmate het om meer omvangrijke
beleidsonderwerpen of objecten gaat. Want van de vroegere politieke beloften is
kennelijk weinig meer over. De politici die zeiden ergens voor te staan lijken opeens
van het toneel verdwenen. Weinig politici kunnen zich een dergelijke situatie
veroorloven.
Recente literatuur
- Boom, B. van der, Atoomgevaar? Dan zeker BB – De geschiedenis van de
Bescherming Bevolking, SDU, Den Haag, 2000.
- DeLeon, P., Afterward: the once and future state of policy termination, in:
International Journal of Public Administration, jrg. 20, 1997, pp. 33-46.
- Daniels, M.R., Implementating policy termination: health care reform in Tennessee,
in: Policy Studies Review, 1996, pp. 353-374.
- Daniels, M.R., Organizational termination and policy continuation: closing the
Oklahoma public training schools, in: Policy Sciences, 1995, pp. 301-316.
72