Beleid veranderen of stoppen - Prof. dr. AFA Korsten

jaren van twist het verplicht achtjarig seculier basisonderwijs ingevoerd. Tevens
daalde het aantal leerlingen aan deze scholen drastisch. Voor de commissies die het
nieuwe onderwijsprogrammamoesten schrijven selecteerde hij echter een gezelschap
van theologen en onderwijskundigen waaronder zich uitgesproken Turksislamitische
nationalisten en islamisten bevonden. Dit kon hij zich veroorloven
doordat zijn positie in de onderwijshervorming onaantastbaar was zolang de linkskemalistische
junta zijn machtspositie behield.
De coup van 1980 heeft het langst geduurd. De interventie vond plaats naar
aanleiding van de aanhoudende anarchie en terreur in Turkije.Vanaf 1975 was
Turkije op weg naar een heuse burgeroorlog. Volgens de militairen vormde het
communisme de bron van al het geweld en terreur. Zelfs achter de opkomst van de
politieke islam en de organisatie van fundamentalistische betogingen vermoedden
de militairen een communistische samenzwering. Aangezien onderwijs een van de
meest gepolitiseerde beleidsterreinen vormde en jongeren, met name scholieren en
studenten, bovengemiddeld vertegenwoordigd waren in de gewelddadigheden,
kondigde de junta fundamentele hervormingen in het onderwijsbeleid aan.
De militairen leken geleerd te hebben van de twee voorgaande interventies. De
voorbereidingen voor de coup waren al twee jaar eerder afgerond en het wachten
was op het juiste moment waarop de trekker kon worden overgehaald. Bij de
interventie bleven de commandostructuren intact en was de ideologische cohesie
tussen de juntaleden hoog. Als minister van Nationaal Onderwijs stelden zij een
generaal b.d. met anti-communistische sympathieën aan. Deze generaal ontsloeg en
arresteerde onderwijzers, academisch personeel en onderwijsambtenaren met
‘subversieve’ ideeën. Aangezien de junta een gematigde vorm van islam als serum
tegen het communisme beschouwde werden alle onderwijsprogramma’s in dit licht
herzien. Voor de Turks-islamitische en islamistische beleidsgemeenschap bood dit
kansen en presenteerden zij dan ook beleidsalternatieven waarin het kemalisme,
Turks nationalisme en islam werden samengebracht. Zij wisten de junta te
overtuigen en de positie van imamscholen uiteindelijk te versterken.
Conclusie
Tijdens het regime 1960-1961 bepaalden beleidsexperts in opeenvolgende
beleidscommissies de uitkomsten van het beleidsproces. De onderling ideologisch
sterk verdeelde junta kon (a) geen éénduidig programma voor de hervorming van
imamonderwijs formuleren behalve dan te eisen dat deze scholen moesten worden
gemoderniseerd, en kon (b) met moeite politici met een overeenkomstig ideologisch
signatuur aan het hoofd van het departement en beleidsexperts in de
beleidsadviescommissie benoemen. De periode 1971-1973 casus laat zien dat een
door de junta voorgenomen radicale beleidsverandering mogelijk is wanneer de
146