Beleid veranderen of stoppen - Prof. dr. AFA Korsten

h Kosten van afschaffing hoog? Met in het voorgaande gegeven overzicht zijn we er nog
niet uit. Het kan namelijk om allerlei redenen aantrekkelijk zijn om iets af te schaffen,
maar de afschaffingskosten kunnen groot zijn: leegstaande, nog niet afgeschreven
gebouwen, etc. Deze factor speelt in ons geval evenwel geen rol. De ambtelijke en
politieke beëindigingskosten zijn ook niet hoog.
Het kostenvraagstuk brengt ons overigens tenslotte op een laatste potentiële barrière.
i Aanwezigheid van een goedkoper alternatief. Beëindiging wordt ook bemoeilijkt als er
een goedkoper alternatief is op korte termijn waarmee bedoelingen achter
beëindiging óók kunnen worden gerealiseerd, zonder afschaffing van de wet. In dit
geval was er echter geen alternatief dat goedkoper is dan het afschaffen van de wet.
De handhavingskosten van de wet waren hoger dan de afschaffingskosten.
Geen verliezers
Concluderend kan het volgende worden gesteld. De Uitverkopenwet 1956 werd in
het recente verleden in toenemende mate overtreden. Mede op grond daarvan, en
van het feit dat intensivering van de controle minder opportuun werd geacht in deze
periode van her-ijking van beleid (uitvoeringskosten, constructies ter omzeiling van
de wet zijn moeilijk controleerbaar), werd in 1984 afschaffing voorgesteld.
Ondernemers verzetten zich daar amper meer tegen. Ook van juridische zijde
ondervond afschaffing weinig kritiek. Vele bij beIeidsbeëindiging optredende
barrières bleken bij de afschaffing van de wet ook niet op te treden. Substantiële
deregulering bleek dus in dit geval mogelijk. Dit ondanks dat voor kort wel eens
gesteld werd dat dit zeer moeilijk te realiseren is.
Een belangrijk aspect bij dit object van beleidsbeëindiging, dat beleidsbeëindiging
vergemakkelijkt, lijkt dat er noch verliezers zijn aan de kant van consumenten, noch
aan die van de ondernemers, de controledienst en de overheid. Noch zijn hoge
beëindigingskosten geconstateerd. Psychologische weerstanden zijn afwezig en
politieke prikkels tot beëindiging juist aanwezig.
Alhoewel een overzicht als door ons gegeven niet te vinden is in het rapport van de
dereguleringscommissie Van der Grinten, is het toch begrijpelijk dat dit advies
(afschaffing) door het kabinet-Lubbers op 27 juni 1983 is overgenomen (TK 17 931, nr.
5: 3). In februari 1984 is het wetsontwerp tot intrekking van de Uitverkopenwet 1956
bij de Tweede Kamer ingediend. Ook in de Kamer is de intrekking van de wet op
weinig verzet gestuit. PvdA, CDA en VVD waren voorstanders van het afschaffen
van de wet. Begin 1985 is de Uitverkopenwet dan ook afgeschaft.
Er kan echter in de toekomst sprake zijn van een zekere deregulering. De Wet op
misleidende prijsvergelijkingen, waarvan het SER-advies in januari 1984 verscheen en
120