Beleid veranderen of stoppen - Prof. dr. AFA Korsten

De bestuurlijke preventie-aanpak was iets van Justitie en Binnenlandse Zaken, de
wijkaanpak iets van WVC, het buurtbeheer was beleid van VROM, sociale
vernieuwing hoorde bij Binnenlandse Zaken.
Met het veiligheidsbeleid is geëxperimenteerd in steden als Amsterdam en
Rotterdam. Welke problemen komen we bij integraal beleid tegen? De neiging bleek
groot om teveel doelstellingen in één project te stoppen.
Het rijk heeft niet alleen met de vier grote steden convenanten afgesloten maar voor
de periode 1995-1998 ook met vijftien andere grote steden uit het grote steden-beleid.
Het grote stedenbeleid is ‘logische’ voortzetting van het destijds geformuleerde
probleem-cumulatiebeleid en het vervolg daarvan, de sociale vernieuwing. Aldus
minister Hans Dijkstal van Binnenlandse Zaken in juni 1997 op het VNG-congres.
Beleidsvervaging
Is beleidsopvolging in de vorm van een integralisering van beleid problematisch of
niet? Integraal beleid kampt met de handicap van een teveel aan doelstellingen die
geërfd worden uit het beleid geclusterd wordt, in dit geval in integraal
veiligheidsbeleid. De Haan (1995: 42) spreekt hier van beleidsvervaging. Dat is het
gebruik van betrekkelijk inhoudsloze concepten in beleid of, in andere woorden:
wolle deken-terminologie want niemand weet wat het echt betekent. Integraliteit zegt
meer over de vorm dan over de inhoud.
Symbolisch beleid en bestuurlijke drukte
Integraal beleid kan vastlopen in symbolisch beleid of bestuurlijke drukte. Integraal
beleid dat symbolisch is of wordt, is beleid waarbij de ambities en daarmee de
doelstellingen ‘verzoend’ worden maar de toepassing van beleid niet verzekerd is of
uitblijft. In geval van bestuurlijke drukte ‘worden zoveel integratie-criteria en
reorganisatieprincipes tegelijk doorgevoerd, dat de beleidstoepassing alle kanten kan
opgaan en daardoor richtingloos wordt’ (Van der Wouden, 1995: 50). Om hieraan te
ontkomen, bepleit Ries van der Wouden (1995: 60) de causale-keten-benadering.
Sociale vernieuwing
Dat sociale vernieuwing overgegaan is in grote stedenbeleid blijkt niet alleen vanuit
de analyse van veiligheidsbeleid maar ook vanuit rapportages ove sociale
vernieuwing (SCP, 1998) en over grote-stedenbeleid (commissie-Brinkman, 1998).
Sociale vernieuwing is een voorbeeld van beleidsintegratie op lokaal niveau met in
het bijzonder de wijk als integratiekader. Sociale vernieuwing was een van de
paradepaartjes van het laatste kabinet-Lubbers (1990-1994), met name van wijlen
minister Ien Dales van Binnenlandse Zaken. De belangrijkste verworvenheid van de
sociale vernieuwing is de gegroeide samenwerking tussen gemeenten,
34