Logopedie bij de ziekte van Parkinson - Logopedie.nl

Samenvatting van de literatuur
Over de medische behandeling van de speekselsecretie zijn diverse studies
en reviews beschikbaar (zie hoofdstuk 2), maar dit valt buiten het bestek van
deze richtlijn.
Over de logopedische behandeling van speekselverlies is tot nu slechts één
publicatie verschenen van Marks et al. (205). Zij onderzochten het effect
van het gedurende vier weken dagelijks een half uur trainen van willekeurig
speeksel wegslikken, met behulp van een metronoom in de vorm van een
broche. Niet vermeld werd hoe frequent de metronoom het signaal tot slikken
gaf. De interventiegroep bestond uit zes parkinsonpatiënten, die speekselverlies
scoorden op een voor dit doel ontworpen ernstschaal (score 0 tot 15) en
die bovendien in staat waren om op commando te slikken. De controlegroep
bestond uit patiënten van wie alleen een baselinescore werd vastgesteld en een
kleine groep patiënten die als referentiebehandeling botuline-toxine geïnjecteerd
kreeg. Gegevens over de injectieplaats of dosering ontbreken. De gemiddelde
score in de behandelgroep verbeterde van 10 naar 5.5, maar gegevens
over statistische significantie ontbreken. Ruim 60% van de patiënten zou verbetering
hebben gerapporteerd.
Conclusie
Niveau 3 Er zijn aanwijzingen dat behandeling van speekselverlies met behulp
van een zelfstandig te gebruiken slikreminder werkzaam kan zijn om
verlies van speeksel te doen afnemen.
B Marks 2001
Overige overwegingen
Een speciale metronoom om de slikfrequentie te cuen is in Nederland (nog)
niet verkrijgbaar.
Volgens de ervaring van de werkgroepleden kan het uitleggen van de oorzaak
van speekselverlies en het toepassen van eenvoudige aanpassingen bij sommige
patiënten al een duidelijke verbetering geven. Zodra de patiënt begrijpt
dat het normaal is om speeksel door te slikken zodra het in de mond voelbaar
is, is er mogelijk al iets veranderd.
Ook het aanleren van een cognitieve bewegingsstrategie kan behulpzaam zijn,
bijvoorbeeld:
– vóór het starten met spreken eerst speeksel verzamelen en doorslikken;
– vóór het opstaan de mond sluiten, speeksel verzamelen en slikken (eventueel
in overleg met de fysiotherapeut integreren in andere bewegingsstrategieën).
Het resultaat is afhankelijk van de ernst van het speekselverlies en de instrueerbaarheid
en cognitie van de patiënt. De mantelzorger krijgt zo nodig een
rol in het instrueren en cuen. Na enkele sessies moet dan duidelijk zijn of
Speekselverlies
117