Logopedie bij de ziekte van Parkinson - Logopedie.nl

Toelichting bij het scoreformulier
Ademhaling
Bij de idiopatische ziekte van Parkinson kan de ademcapaciteit zijn afgenomen
door rigiditeit van de ademhalingsspieren (206). Geobserveerd wordt hoe
het adempatroon is en of de ademcapaciteit voldoende is voor het spreken.
Stemkwaliteit
De stemkwaliteit kan variëren van hees tot afoon (hypofunctioneel). De
stemkwaliteit kan wisselen onder invloed van dyskinesieën en rigiditeit. Een
gespannen stem duidt op hyperfunctionaliteit en kan eveneens leiden tot afonie.
Maar ook kan de stem voortdurend borrelig klinken, wat duidt op residu
van sputum of speeksel op de stemplooien dat door de patiënt niet spontaan
wordt weggekucht en weggeslikt.
Toonhoogte
Parkinsonpatiënten met stemklachten hebben door de rigiditeit van de stemplooien
eerder een te hoge dan een te lage stem. De spreektoonhoogte van
gezonde vrouwen is gemiddeld 212 Hz (95% BI 167 – 258) en van gezonde
mannen 122 Hz (95% BI 78 – 166) (207), maar de spreektoonhoogte in Hertz
is niet zonder apparatuur vast te stellen. De optimale spreektoonhoogte is vijf
semitonen boven de laagst produceerbare toon [153]. Bij parkinsonpatiënten is
een subjectieve beoordeling van de toonhoogte voldoende en bepalen factoren
als vermoeibaarheid, uitvoerbaarheid en leerbaarheid mede wat een optimale
spreektoonhoogte is.
Luidheid
Parkinsonpatiënten met verstaanbaarheidsklachten spreken meestal te zacht,
als gevolg van rigiditeit en hypokinesie (hypofunctioneel). Een hoorbare
fonatie leidt tot een gemiddelde intensiteit (of sound pressure level: SPL) van
minimaal vijftig dB (143;207). Volgens de werkgroep is het niet nodig om de
maximale intensiteit van het spreken van een parkinsonpatiënt te meten en is
het voldoende om de luidheid subjectief te beoordelen. Maar omdat de ingang
voor therapie het vergroten van de luidheid is (zie paragraaf 3.2), kan het nuttig
zijn om de intensiteit tijdens spontaan spreken als nulmeting objectief vast
te stellen, met behulp van een dB-meter.
Articulatie
Binnensmonds spreken door te kleine articulatiebewegingen als symptoom
van hypokinesie, is het meest opvallende kenmerk in de articulatie van parkinsonpatiënten.
De kwaliteit van de articulatie wordt subjectief beoordeeld.
De parkinsonpatiënt kan daarnaast ook last hebben van dyskinesieën (bijvoorbeeld
van de tong) of een tremor in de kaak of lippen.
Bijlagen
131