Logopedie bij de ziekte van Parkinson - Logopedie.nl

78
Logopedie bij de ziekte van Parkinson
zowel de ademhaling als de stemkwaliteit als de mondopening en articulatie
tegelijk sterk te activeren. Daarmee wordt gebruikgemaakt van het principe
dat een parkinsonpatiënt een tot op zekere hoogte ‘normale’ motoriek heeft
die geactiveerd moet worden en dat een enkele cue (luid spreken of roepen) voldoende
moet zijn om die activatie steeds op te roepen (1). Intensief oefenen ten
slotte is enerzijds nodig om de patiënt te laten wennen aan een grotere spreekintensiteit
die hij niet spontaan zou volhouden en anderzijds om de nieuwe
techniek in het spontane spreken te integreren (156). Deze Amerikaanse aanpak
is sterk geconcentreerd op de stemfunctie en vooral geëvalueerd met foniatrisch
onderzoek.
Deze behandeltechniek is gebaseerd op de volgende principes:
– de behandeling richt zich op één taak, namelijk luider spreken;
– dat houdt in dat maximale fonatie wordt gestimuleerd door middel van veel
herhalen en consequente en precieze feedback;
– de patiënt moet leren wennen aan de toegenomen luidheid en kracht (ijken
of kalibreren);
– dat kan alleen door middel van intensieve behandeling;
– luidheid en kracht worden gekwantificeerd door middel van dB-metingen.
Het doel is dat de patiënt een grotere intensiteit en betere verstaanbaarheid
spontaan volhoudt en zichzelf makkelijk kan cuen tot een betere verstaanbaarheid.
Deze aanpak is dus specifiek voor parkinsonpatiënten. Gewoonlijk wordt
een dB-meter gebruikt als visuele feedback bij de oefeningen om te patiënt te
laten wennen aan de grotere intensiteit die nodig is voor een betere verstaanbaarheid.
Vanaf het begin van de jaren tachtig ontwikkelde de Swart een vergelijkbare
parkinsonspecifieke interventie vanuit een neurologisch perspectief, dus het
stem- en verstaanbaarheidsprobleem als onderdeel van de hypokinetische
dysartrie en het neurologische ziektebeeld. Hij besteedde daarbij ook aandacht
aan het voorkomen van hyperfunctie door de hoge intensiteit van stemgeving,
door de patiënt te leren tegelijk op lage toonhoogte meer luidheid te
produceren. Als differentie van LSVT noemde hij die techniek op den duur
de ‘Pitch Limiting Voice Treatment’ (PLVT) (157). In deze aanpak krijgt bovendien
de gesprekspartner een grote rol toebedeeld, wat in LSVT tot voor kort
geen onderdeel van de behandeling was. Inmiddels wordt ook in LSVT meer
nadruk gelegd op het voorkómen van hyperfunctie ().
Samenvatting van de literatuur
Het effect van LSVT is intensief bestudeerd. Ramig en collega’s behandelden
45 parkinsonpatiënten vijftig minuten per dag gedurende vier weken en vier
dagen in de week (151;152;158). Ze vergeleken de effecten van LSVT bij 26