Logopedie bij de ziekte van Parkinson - Logopedie.nl

70
Logopedie bij de ziekte van Parkinson
Daarbij wordt gelet op parkinsonspecifieke kenmerken, met name manifestaties
van hypokinesie en rigiditeit. Bij de interpretatie dient de logopedist rekening
te houden met de invloed van leeftijd, geslacht, vermoeidheid en stress
op het spreken. Bij parkinsonpatiënten met responsfluctuaties moet ook rekening
gehouden worden met de invloed van de medicijnen, dat wil zeggen is
de patiënt geobserveerd tijdens een on-periode (betere prestatie) of tijdens een
off-periode (slechtere prestatie). Zie Bijlage 5 voor de beschrijvingen en het
scoreformulier.
Op basis van de gevonden kenmerken kan de logopedist een logopedische
diagnose en behandelindicatie formuleren. Een duidelijke hypokinetische
dysartrie is kenmerkend voor de idiopatische ziekte van Parkinson, maar de
logopedist moet steeds bedacht zijn op aspecten die wijzen op andere dysartrievormen,
die mogelijk een andere logopedische behandeling vragen.
Hoewel deze richtlijn de idiopatische ziekte van Parkinson betreft, is hier een
korte verwijzing naar dysartrische kenmerken van atypische parkinsonismen
op zijn plaats. Dysartrische kenmerken die niet bij een hypokinetische dysartrie
horen zijn spierzwakte (parese), spasticiteit of ataxie (coördinatiestoornissen).
Bij twijfel zijn met name de volgende onderzoeken behulpzaam:
– onderzoek van de mondmotoriek (oraal onderzoek), waarmee met name
spierzwakte, spasticiteit en asymmetrie kunnen worden gevonden (149);
– diadochokinese met woorden (pittige articulatiereeksen) die met name
spasticiteit of coördinatiestoornissen aan het licht kan brengen (148).
Het beschrijven van alle mogelijke aspecten van andere dysartrievormen valt
buiten het bestek van deze richtlijn over de idiopatische ziekte van Parkinson.
Goede diagnostiek vraagt veel neurologische kennis en logopedische ervaring.
De werkgroep verwijst daarvoor naar de handboekteksten, zoals die van
Lambert et al. (146) of Dharmaperwira-Prins (147).
Aanbeveling 6
Het is aan te bevelen om het spontane spreken van een parkinsonpatiënt
te beoordelen aan de hand van de gebruikelijke spraakkenmerken, namelijk
ademing, fonatie, articulatie, resonantie en prosodie. Bij de interpretatie is
het van belang te weten of de patiënt in een on-periode of in een off-periode
is geobserveerd.
Vraag 7
Wat de beste manier om de ernst van een hypokinetische dysartrie te kwantificeren?