Logopedie bij de ziekte van Parkinson - Logopedie.nl

54
Logopedie bij de ziekte van Parkinson
Niet iedereen doorloopt deze stadia zoals beschreven in deze classificatie. Minder
dan 5% van de parkinsonpatiënten raakt uiteindelijk rolstoelafhankelijk
of bedlegerig (74). Met de huidige medicatie is de totale levensverwachting
nagenoeg genormaliseerd.
Bij patiënten bij wie het eerste dominerende motorische symptoom de rusttremor
is, verloopt het proces gunstiger (minder snelle progressie, minder vaak
en later optredende houdingsinstabiliteit en cognitief verval) dan bij patiënten
waarbij bradykinesie en rigiditeit op de voorgrond staan (75-77). Een hogere
debuutleeftijd en cognitief verval worden geassocieerd met een snellere ziekteprogressie
(78-80).
2.3.4 Beperkingen in vaardigheden en activiteiten
Motorische vaardigheden
Het afwijkende gangpatroon (verminderde paslengte, pashoogte en snelheid)
wordt veelal versterkt tijdens dubbeltaken, bijvoorbeeld wanneer spullen verplaatst
moeten worden of wanneer de persoon aan iets denkt of met iemand
praat tijdens het lopen (81). Als de patiënt last heeft van ‘bevriezen’, treedt dit
vooral op bij het starten met lopen, het passeren van nauwe ruimtes, tijdens
draaibewegingen en tijdens dubbeltaken (82). Dus juist bij het transporteren
van voorwerpen kunnen problemen optreden. Bij propulsie gaat de patiënt
juist sneller lopen en heeft dan ook vaak moeite om te stoppen.
De uitvoering van transfers (verplaatsingen) is vaak beperkt. Patiënten hebben
moeite om de transfer met voldoende snelheid in te zetten, kijken te veel naar
beneden en komen veelal te weinig naar voren met de romp (83;84). Het gaan
zitten aan tafel kan moeilijk zijn door problemen met gelijktijdig ‘half’ staan
en de stoel verplaatsen.
Het tempo van handelen is langzaam en door de motorische en cognitieve problemen
kost de uitvoer van activiteiten veel meer moeite en energie. Daarnaast
kunnen mentale en fysieke vermoeidheid en een verminderd uithoudingsvermogen
het moeilijker maken om het energetisch vol te houden.
Eten en drinken
Parkinsonpatiënten kunnen moeite hebben met eten en drinken door een
trage arm- en handmotoriek of tremoren in één van de handen. Daardoor gaat
het hanteren van bestek moeizaam, vergt eten en drinken veel tijd of wordt er
geknoeid met vaste voeding of juist met drinken uit een beker (85).
De slikstoornissen kunnen eveneens leiden tot een langere maaltijdduur,
maar ook tot gedwongen aanpassingen van voedselconsistenties (86). Hard
voedsel kost bijvoorbeeld te veel inspanning of blijft sneller in de keel steken
en pillen moeten met beleid worden doorgeslikt (87-89). In andere gevallen
lukt eten en drinken zonder verslikken alleen als de patiënt niet wordt afgeleid