Drieslag Taal, Praktijkboek Taalbeleid Nederlands in het mbo (2010)

1
stappenplan team
18
Taal in de jaartaak van het team
Het team stelt gezamenlijk vast op welke manier
de teamleden betrokken worden bij het opstellen
van een zogenaamd taalactieplan en het uitzetten
van een taaltraject. In overleg met het management
wordt vastgesteld hoeveel tijd er voor beschikbaar
is en welke plek het inneemt in de jaartaak van het
gehele team. Het is van belang dat teamleden zich
scharen achter de prioriteit die, al dan niet tijdelijk,
aan taalbeleid Nederlands gegeven wordt.
‘Taalbeleid is zeer van belang voor onze doelgroep
en ik vind ook belangrijk voor de teams. Het agenderen
van het taalbeleid en de eerste acties van de
taalcoaches zijn positief gevallen. Het team heeft
taalbeleid dan ook als speerpunt opgenomen in het
teamjaarplan.’
Louske Cazemier, Domeinleider Dienstverlening, Da
Vinci College
Middelen en tijd
Investeren in taalonderwijs en in de expertise en de
materialen voor het vak Nederlands betekent geld,
middelen en mankracht vrijmaken om taalbeleid uit
te voeren. Zonder het vooraf vrijstellen van tijd in
concrete uren is taalbeleid gedoemd te mislukken.
De investering in taalbeleid heeft een tijdelijk karakter.
Inpassing van taalbeleid in het huidige onderwijsmodel,
het aanstellen en opleiden van taalcoaches,
behoeften peilen, knelpunten inventariseren en
draagvlak creëren vergen per sector een eenmalige
financiële impuls. Dit geldt ook voor de aanschaf
van leermiddelen, het aanvullen en aanpassen van
bestaande lesmaterialen en werkwijzen en het professionalisering
van de opleidingsteams. Dit kan ten
koste gaan van andere activiteiten. De keuze hiervoor
moet dus goed gemotiveerd worden.
stap 2
Intake en diagnose
taalvaardigheid Nederlands
Docenten hebben de laatste jaren veel energie
gestoken in onderwijsvernieuwingen. Er zijn
vele bezuinigingen doorgevoerd en de werkdruk
wordt als hoog ervaren. Voor veel docenten is
het van belang om meer zicht te hebben op de
taalproblemen van de deelnemers, voordat zij de
noodzaak ervaren hier iets mee te doen. Inzicht
in de taalniveaus is dus noodzakelijk. Enerzijds
om het belang in te zien van taalbeleid, anderzijds
om te weten wat zij zelf kunnen bijdragen
aan de taalontwikkeling. Hiervoor zijn verschillende
intaketoetsen taal beschikbaar. Daarnaast
spelen alle docenten een belangrijke rol bij het
tijdig opsporen van taalzwakke deelnemers
gedurende de opleiding.
‘Van de ongeveer 2.000 eerstejaars deelnemers hebben
er om en nabij 1.000 de nulmeting gedaan.
Positief is dat inmiddels meer afdelingen een start
hebben gemaakt met actief taalbeleid binnen hun
afdeling. Dit is mede veroorzaakt door de nulmeting
die is uitgevoerd en die de afdelingen ervan bewust
heeft gemaakt dat een andere taalaanpak nodig is.’
Emma Dijkstra, coördinator taalbeleid, Regio College
Taalzwakke deelnemers
Taalzwakke deelnemers lopen het risico heel snel
een leerachterstand op te lopen, gedemotiveerd te
raken en voortijdig uit te stromen. Het is zaak ze zo
spoedig mogelijk te signaleren en ondersteuning te
bieden. Hier ligt een taak voor alle docenten. Door
deelnemers iets te laten vertellen of te laten schrijven
naar aanleiding van een tekst of opdracht krijgt
ook een vakdocent zicht op het niveau Nederlands
van de deelnemers. De vakdocent dient deelnemers
die in zijn ogen te zwak zijn door te verwijzen naar
de taaldocent. De docent Nederlands kan vaststellen
wat het onderliggende probleem is. Bijvoorbeeld
gebrekkige woordkennis, technische leesproblemen
of het ontbreken van grammaticale regelkennis.
Drieslag Taal