Drieslag Taal, Praktijkboek Taalbeleid Nederlands in het mbo (2010)

‘Het belangrijkste onderdeel is momenteel het ontwikkelen
en verzamelen van materiaal dat geschikt is
om vanuit de werksituatie aan taal te doen. Omdat
taal altijd een vrij geïsoleerd vak was en het lesgeven
erin voorbehouden aan de docent Nederlands, was
er geen tot weinig transfer van de kennis.’
Mireille Koorevaar, taalcoach techniek, Da Vinci College
Overleg met de docent Nederlands
In de Nederlandse les, zowel klassikaal als individueel
of zelfstandig, wordt ook gewerkt aan beroepstaaltaken.
Wanneer er een overzicht is van taaltaken
in het programma kan de taaldocent in de Nederlandse
les gemakkelijk aansluiten bij de rest van het
programma. De taalopdrachten uit het vakgerichte
programma kunnen worden voor- en nabesproken
in de Nederlandse les. Hiervoor moet de docent
Nederlands met de vakdocenten en praktijkbegeleiders
kunnen overleggen en hun materialen (kunnen)
inzien. Zorg dat hiervoor (zo vaak als nodig) een
geschikt moment en passende locatie beschikbaar
zijn.
Beroepstaalproducten verzamelen
Doel van het uitvoeren van taaltaken is deelnemers
op het juiste niveau te leren functioneren in
belangrijke taalsituaties. Wat ze gedaan hebben en
hoe goed ze iets doen kan worden bijgehouden. Een
groot aantal taalopdrachten leidt tot door de deelnemers
geproduceerde beroepstaalproducten: brieven,
verslagen, ingevulde formulieren, maar ook opnames
van presentaties, klantgesprekken, werkoverleg of uitleg
van werkzaamheden (in een proeve). Deze worden
verzameld in alle programmaonderdelen en op
de stage. Bedenk met het team een manier waarop
deze producten systematisch verzameld kunnen worden,
wie ze gaat beheren en hoe en waar ze worden
opgeslagen. Dit kan digitaal of op papier, in een portfolio,
in een leerlingkast of een databank.
Drieslag Taal
stap 7
Feedback en beoordeling
van taalvaardigheid
Een deelnemer leert van zijn (taal)fouten, mits
hij er op het juiste moment en de juiste manier
op gewezen wordt. Het is aan het team om
afspraken te maken over feedback op taal en het
bijhouden van de vorderingen. Ook hier geldt
weer: alle docenten zijn hiervoor verantwoordelijk,
niet uitsluitend de taaldocenten. Hoe vergaand
de feedback op taal is zal verschillen per
opleiding, team of docent, afhankelijk van de
beschikbare expertise, tijd en van de aard van de
opleiding. Bij welzijn en economie zijn de docenten
vaak meer op taal ingesteld dan bij techniek
of horeca. Feit is dat alle docenten gerichte en
adequate feedback kunnen (en willen) geven als
ze een richtlijn met beoordelingscriteria krijgen.
Deelnemers moeten weten op welk moment en door
wie op taalgebruik wordt gelet. Wanneer alle docenten
regelmatig wijzen op taalfouten en verkeerd taalgebruik
van de deelnemers corrigeren, worden deelnemers
zich bewust van het belang van Nederlands,
ook voor de andere vakken en de stage. Essentieel is
dat feedback ook concrete adviezen voor verbetering
of verwijzing naar ondersteuning of hulpmiddelen
Nederlands inhoudt. Hier ligt een taak voor taal- en
vakdocenten samen. De vakdocent signaleert een
taalachterstand, de taaldocent onderzoekt wat de
achterliggende oorzaak is en geeft aan wat de leerling
nog zou moeten leren of oefenen.
‘Om Nederlands op de kaart te zetten moet je uren
Nederlands vrijmaken voor ondersteuning van de
heel slechte deelnemers. Daarnaast moeten alle
docenten globaal de grove fouten kunnen halen uit
ingeleverde producten zoals lesvoorbereidingen. Het
beoordelen van schriftelijke vaardigheden is lastig
voor vakdocenten, omdat die vooral zijn gericht op
de inhoud. Ik let alleen op storende fouten en heb
geen tijd voor structurele problemen met het Nederlands.
Dan moet ik doorverwijzen naar de docent
Nederlands.’
Henk Jan Freriks, docent en teamleider, Sport en
Bewegen, Graafschap College
27
1
stappenplan team