Drieslag Taal, Praktijkboek Taalbeleid Nederlands in het mbo (2010)

4
taalctiverende didactiek
72
daardfrasen. Hierbij kun je leerlingen ook laten letten
op het verschil tussen verschillende gesprekssoorten.
Het is handig om vanuit de taalles of -ondersteuning
kleine lijstjes mee te geven met aspecten waar de
leerling op moet letten. Ook vooraf oefenen met
gericht luisteren in de les helpt vaak enorm.
Meer-en-vaker-taken
Voor veel onderdelen van de taalontwikkeling is het
belangrijk dat leerlingen hetzelfde heel vaak doen:
het zogenaamde ‘kilometers maken’. Voor heel veel
herhaling is op de opleiding zelf vaak weinig tijd en
ruimte. De stageplek kan dan uitkomst bieden. Het
gaat om de ontwikkeling van een zekere fluency: het
op gang brengen van snelheid in de uitvoering van
een taalactiviteit. Daarvoor moet dezelfde activiteit
(iets lezen, opschrijven of een gesprek voeren) vaak
achter elkaar gedaan worden, zodat het iets automatisch
wordt (iets doen op de automatische piloot).
Het is van belang dat de leerling een klein dagboekje
bijhoudt en aantekent hoe vaak hij of zij de taak
heeft uitgevoerd: aantal keren per dag een tekstje
gelezen, aantal keren per dag de telefoon beantwoord,
aantal keren per dag stukje in de manual
gelezen, aantal keren per dag op de computer iets
opgezocht, aantal keren artikelbeschrijvingen opgezocht
in de artikelcatalogus, enzovoort.
Taken rond Taalconventies
Het gaat hier om vragen als: Hoe praat je tegen wie?
Hoe schrijf je voor wie? Het is de bedoeling dat leerlingen
opvallende verschillen tussen diverse tekstsoorten
en gesprekssoorten herkennen. Bijvoorbeeld:
Hoe zien de briefjes aan ouders van de kinderopvang
eruit? Hoe zien de briefjes voor de collega’s eruit?
Hoe zien de briefjes voor de subsidiegever eruit?
Het kan hier ook gaan om het herkennen van verschillende
manieren waarop je mails aanheft en
afsluit, waarop je telefoongesprekken opent en
afrondt enzovoort. Leerlingen kunnen in de praktijk
heel goed waarnemen hoe dat gaat en er dan zelf
proberen een systeem in te ontdekken.
De leeropbrengst van alle hierboven genoemde
activiteiten is erg afhankelijk van hoe de docent ze
inleidt, voorbereidt, nabespreekt en evalueert. Vooraf
moet duidelijk zijn hoe de opbrengsten van de taken
zullen worden verwerkt, op welke onderdelen er
feedback komt en hoe er een verbinding kan worden
gelegd met de vervolglessen van de opleiding.
Zie ook in deel 6 de Vragenlijst taaltaken op de werkvloer
(pagina 94) en in deel 7 Checklist Taalontwikkeling
op de werkvloer (pagina 106).
Drieslag Taal