Drieslag Taal, Praktijkboek Taalbeleid Nederlands in het mbo (2010)

‘Voorop staat dat een tekst van een leerling eerst
vaktechnisch moet kloppen. Het moet een compleet
verhaal zijn, begrijpelijk en logisch. Als ik dan nog
twijfel over het niveau van de deelnemers, haal ik
de taaldocent erbij. Dan twijfel ik vooral aan mezelf,
of ik wel voldoende kennis in huis heb om de taal
te beoordelen. Door deze beoordeling steeds samen
met de taaldocent te doen word ik zelf ook steeds
zekerder.’
Jack de Vries, theorie- en praktijkdocent Schilderen,
ROC Midden Nederland
Bestaande bronnen
Veel opleidingen willen weten wat het taalniveau
is van de deelnemers bij aanvang van de opleiding.
Het taalniveau van de mbo’ers bij instroom wordt
duidelijk uit het eindexamen, de rapportage van de
docenten en de decaan van de voorgaande school,
mits er een systeem van warme overdracht ontwikkeld
is. Een voorname bron van informatie over het
taalniveau is de leerling zelf. Wellicht is hij of zij in
het bezit van een taalportfolio of van een geheel of
deels gevuld kwalificatiedossier.
Intake toetsen
Toetsen bij de intake kunnen aanvullende informatie
geven wanneer er geen deugdelijke informatie uit
andere bronnen verkrijgbaar is of wanneer scholen
een gedifferentieerd hulpprogramma Nederlands
kunnen en willen inzetten. Hiervoor komen landelijk
diagnostische instrumenten beschikbaar. Ook zijn
verschillende intaketoetsen op de markt verkrijgbaar.
‘We hebben bij alle deelnemers bij binnenkomst in
kaart gebracht of er een taalprobleem is. De oplossingsrichtingen
voor problemen zijn nog niet voor
100 procent uitgewerkt. De verantwoordelijkheid ligt
hier voor een groot deel binnen de teams. Er ligt een
plan om met behulp van docenten uit Educatie deelnemers
met een te grote deficiëntie op te vangen.’
Han van Gorkom Directeur Onderwijs, Da Vinci
College
Drieslag Taal
Verlengde intake op taal
Een taaltoets is een momentopname en geeft niet
altijd de informatie die u zoekt. Deelnemers kunnen
in de praktijk veel taalvaardiger of juist minder
taalvaardig blijken te zijn dan wat de uitslag van een
toets suggereert. Ook worden toetsuitslagen vaak
uitgedrukt in niveauomschrijvingen, die voor een
docent niet voldoende informatie verschaffen om
een afgestemd programma te kunnen bieden. In vele
gevallen is het raadzaam om in de eerste weken van
de opleidingen op verschillende manieren informatie
over de taal te verzamelen. Dit kan door deelnemers
over zichzelf of hun beroepskeuze te laten schrijven,
ze te observeren in rollenspelen of tijdens het uitvoeren
van opdrachten. Een combinatie van gegevens
geeft een genuanceerder en betrouwbaarder
beeld van de taalvaardigheid van de deelnemers.
‘Voor elke docent moeten de talige doelen helder
zijn. Stel dat we vinden dat bij geschreven teksten
negentig procent goed moet zijn, dan moeten alle
docenten die norm ook hanteren. Ongeacht het vak.
Niemand mag dan minder accepteren. Er zou ook
een digitaal taalportfolio als taalvolgsysteem ingezet
moeten worden, zodat de deelnemer zicht heeft op
zijn beginpunt en voortgang. ’
Henk Pouw, afdelingsmanager Economie, Regio
College
Informatie uit de (verlengde) intake
Alle docenten, ook de vakgerichte docenten en praktijkbegeleiders
moeten weten welke deelnemers laag
gescoord hebben op een taaltoets om hiermee rekening
te kunnen houden in hun lessen. Wanneer een
vakdocent weet dat een deelnemer een zwakke lezer
is, kan hij hem stimuleren meer te lezen, wat extra
gerichte leesopdrachten geven en zorgen dat het
onderwerp waarover gelezen moet worden eerst in
de praktijk aan de orde komt. Deelnemers die moeite
hebben met het voeren van gesprekken, kunnen in
de vakles of in de praktijk wat vaker aan het woord
worden gelaten. Het is handig om hun wat vaker
voorbeeldzinnen te geven. Voor specifieke problemen
zijn er uiteraard de lessen Nederlands. Deze extra
aandacht kost weinig extra onderwijstijd en levert al
snel veel op.
19
1
stappenplan team