Drieslag Taal, Praktijkboek Taalbeleid Nederlands in het mbo (2010)

werkplek gebeuren. Een duidelijk gestructureerd en
goed voorgezeten werkoverleg is daarbij uiteraard
wel een voorwaarde. In de taallessen kan hier vooraf
aandacht aan besteed worden.
Veel voorkomende gesprekken
Werkplekbegeleiders en collega’s kunnen op eenvoudige
wijze de spreekvaardigheid van de deelnemers
verbeteren door ze mee te laten lopen, gesprekken
voor te doen en een paar handige standaardzinnen
te geven. Laat de deelnemer samen met de werkplekbegeleider
een lijstje maken met gesprekken
op de werkvloer die hij in een bepaalde week zou
moeten leren voeren. Ze kunnen vervolgens met de
taaldocent bepalen hoe ze hiermee gaan oefenen.
stap 12
Ondersteunend Nederlands
De school moet uiteraard de signalen van de
werkvloer onmiddellijk kunnen oppakken en het
taalniveau en taalleerbehoeften van de deelnemer
onderzoeken. Dit vraagt om een goed
werkend systeem voor het signaleren en remediëren
van taalproblemen. Daarnaast blijft het
belangrijk taalontwikkeling te stimuleren door
extra lees-, spreek- en schrijfopdrachten op de
werkplek, waarop feedback gegeven wordt door
de begeleider en de taaldocent.
Het is de kunst, met name voor deelnemers die veel
werken en weinig lesuren op school volgen, om de
uren besteed aan het Nederlands zo effectief en
doelgericht mogelijk in te vullen. Dit betekent dat
na een goede analyse van het taalprobleem een
maatwerkpakket met taalleermaatregelen moet worden
meegegeven. Hiervan kan achter de computer
taaloefeningen maken een onderdeel zijn, maar dit is
niet de enige oplossing. Algemene methodes Nederlands
zijn immers nooit helemaal afgestemd op de
eisen en situaties op de werkvloer.
Plan van aanpak
Zodra er een signaal komt dat de deelnemer taalzwak
is moet er actie ondernomen kunnen worden.
Van belang is wie verantwoordelijk is voor de
Drieslag Taal
signalering en de diagnose van het probleem, het
bedenken van een oplossing, het opstellen van een
behandelplan en de communicatie hierover met de
deelnemer, werkplekbegeleider, cursistbegeleider en
taaldocent. Wie de aangewezen persoon is hangt af
van de wijze waarop de stage ingebed is in de opleiding
en begeleid wordt door de school.
School en bedrijf stellen gezamenlijk een plan van
aanpak op waarin staat hoe de deelnemers gevolgd
en doorverwezen gaan worden als dat nodig is.
Opvang van taalzwakke deelnemers
Manieren om de opvang goed te regelen zijn een
deelnemervolgsysteem, een digitaal portfolio of
inrichting van een stagehelpdesk of een taalsteunpunt.
Een goede intake en diagnose van de taalproblemen
op de werkplek geven een indicatie wat er
nodig zal zijn. Dan moet er uiteraard wel tijd, lesruimte
en docenten beschikbaar zijn voor de opvang
van taalzwakke deelnemers.
Inzicht in taaleisen werkvloer
De meest effectieve taalondersteuning bestaat uit
extra lessen Nederlands of individuele taalondersteuning
afgestemd op de uitvoering van de werkvloertaken,
gecombineerd met gerichte taalopdrachten
op de werkvloer (meer schrijven, vaker spreken, veel
lezen). Taaldocenten hebben hierbij veel aan inzicht
in de (taal)eisen en (taal)leermogelijkheden van de
werkvloer en de daar voorkomende taaltaken.
Selectie taalleermiddelen
De meeste bestaande (digitale) lesmethodes bieden
wel mogelijkheden om bestaande achterstanden weg
te werken, mits de juiste onderdelen geselecteerd
worden en toegespitst op de werkvloer. Het is zoeken
naar een effectieve combinatie van zelfstudie,
begeleiding op school en op de werkvloer en het vergroten
van het aantal praktische taaloefensituaties.
‘Ook de taaldocenten zouden één week stage moeten
lopen in een bedrijf. We hebben als school een
samenwerkingsverband met de branches om de band
tussen het bedrijfsleven en de school te versterken.
Docenten moeten de ontwikkelingen in de bedrijven
op de voet volgen en taalcoaches moeten kunnen
“ruiken aan de werkvloer” om te weten wat de
mogelijkheden voor de deelnemers zijn.’
Kees van de Waerdt, afdelingsmanager, sector
Techniek, ROC Midden Nederland
49
2
stappenplan werkplek