Drieslag Taal, Praktijkboek Taalbeleid Nederlands in het mbo (2010)

• Geef de deelnemers een kans en de gelegenheid
zichzelf of hun tekst te verbeteren
• Geef nooit feedback zonder vervolgens
hulp(middelen) te bieden
Een eenvoudig correctiesysteem voor
schrijf- en spreekproducten
Er zijn diverse eenvoudige instrumenten in omloop
waarmee ook niet-taaldocenten mondelinge en
schriftelijke prestaties en producten kunnen beoordelen.
Met deze instrumenten wordt gekeken naar
opbouw, samenhang, woordgebruik en woordkeus,
zinsbouw, uitspraak, spelling, grammaticale correctheid
en vloeiendheid. Stel een beoordelingsmodel
samen en zorg dat de deelnemers ook een versie
krijgen van uw beoordelingsmodel. Op die manier
weten zij waar op gelet wordt en kunnen zij zichzelf
ook corrigeren.
stap 11
Taalonderwijs Nederlands
Het vak Nederlands staat in veel beroepsopleidingen
weer op het rooster. Reden is dat
scholen weer aan de basisvaardigheden willen
werken, achterstanden willen wegwerken en de
doorstroom verbeteren. De expertise van een
docent Nederlands is hierbij onmisbaar en moet
weer zichtbaar worden voor vakcollega’s en
de deelnemers. Wat er in de taallessen aan de
orde komt is volledig afhankelijk van de aard en
inhoud van de betreffende opleiding.
Taallessen Nederlands in het beroepsonderwijs staan
in de eerste plaats ten dienste van begrip van de
vakinhoud en het uitoefenen van het beroep. Het
gaat om regelsystemen van zinsbouw en vervoeging,
van spelling en tekstopbouw, van uitspraak en melodie,
maar ook om de taalfuncties – wat is wanneer
passend en wat niet? Die kennis én de beheersing
van de regels en de systematiek is nodig als ondersteuning
bij de vele taalactiviteiten in het vak. Deze
vorm van functioneel taalonderwijs sluit goed aan
bij het model van competentiegericht leren, waarbij
basiskennis en vaardigheden integraal en naar
behoefte worden aangeboden.
Drieslag Taal
‘Mijn voornaamste doel is om te zorgen dat het
Nederlands voor deelnemers geen belemmering is
om de opleiding te kunnen volgen en een diploma te
halen. Nederlands zoals het nu gegeven wordt, zou
veel beter geïntegreerd en betekenisvoller kunnen
worden door meer samenhang met de vakinhoud te
realiseren. Ik hoop het bewustzijn bij zowel docenten
als deelnemers op gang te brengen.’
Harald van Noordt, taalcoach CIOS, Nova College
Inhoudelijke afstemming en integratie
De toepassing van de regels van het Nederlands
vindt plaats in de vakopdrachten en projecten. Het
(meer of minder correcte) gebruik van de regels
wordt daarin met behulp van eenvoudige scorelijsten
beoordeeld. Deze wisselwerking is cruciaal, alleen al
omdat er veel te weinig tijd is in de Nederlandse les
om juist taalgebruik en toepassing van de regels te
oefenen. Alle docenten uit het team zouden betrokken
moeten worden bij het overleg over afstemming
van de inhoud van het beroepsgerichte programma,
de praktijk- en theorielessen en de lessen Nederlands.
Beroepsondersteunende en vakgerichte
opdrachten
Als in alle vakken en in de praktijk taalgebruik gestimuleerd
wordt door middel van expliciete lees-,
gespreks-, en schrijfopdrachten levert dit producten
op die op taalvaardigheid beoordeeld kunnen worden.
Het betreft vaak geschreven teksten, maar ook
gesprekken kunnen bijvoorbeeld worden opgenomen.
De Nederlandse les is de plek bij uitstek om
deze producten vooraf te oefenen en te beoordelen.
Voor de taaldocent wordt onmiddellijk duidelijk
waar de basiskennis ontbreekt en hij kan zijn lessen
hierop afstemmen. Voor deelnemers moet het
vanzelfsprekend zijn dat zij onderliggende taalregels
van uitspraak, spelling, zinsbouw ook buiten de les
moeten toepassen en dat zij er op kunnen worden
afgerekend.
Taaltaken in het portfolio
Een functionele inrichting van de Nederlandse lessen
maakt het eenvoudig en zinnig om met een taalportfolio
te werken. Ook hier is de lijst met voor de
opleiding relevante taaltaken het uitgangspunt. Deze
lijst is als het ware de inhoudsopgave van het portfolio
en basis voor de inhoud van de taallessen. Teamleden
bepalen samen aan welke taken gewerkt moet
35
1
stappenplan team