Drieslag Taal, Praktijkboek Taalbeleid Nederlands in het mbo (2010)

ontwikkeling van nieuwe ideeën. Reserveer tijd voor
taalbeleid op de teamstudiedagen.
‘Toen we dit avontuur begonnen hadden we echt
geen flauw benul van wat ons te wachten stond.
Nu is er een sfeer ontstaan waarin we met zijn
allen werken aan een mooi project. Ik denk dat we
nog wel ondersteund moeten worden bij het laten
samenwerken van de opleidingsteams, want tot nu
toe was taalonderwijs echt een ondergeschoven
kindje. We moeten blijven werken om uiteindelijk tot
integraal taalbeleid te komen.’
Mireille Koorevaar, taalcoach techniek, Da Vinci
College
stap 5
Inzet van een taalcoach
Een taalcoach krijgt extra ontwikkel- en ondersteuningstijd
om de opleiding taalbewuster en
meer gericht op taalontwikkeling te maken. De
taalcoach zal de andere docenten informeren
over de vereiste taalniveaus en hen adviseren
over taalgebruik in lessen en materiaal. Ook zal
hij hen ondersteunen bij het maken van nieuw
materiaal, het toevoegen van taalopdrachten en
bestaande materialen en het screenen van toetsen
op taalgebruik.
Taalbeleid strekt verder dan het inroosteren van lessen
Nederlands en het organiseren van taalondersteuning
en remedial teaching. Het leeuwendeel van
de taalontwikkeling vindt plaats buiten de Nederlandse
lessen, waar de deelnemers de taal moeten
gebruiken om hun vak te leren en uit te oefenen. Een
goede verbinding tussen de Nederlandse lessen en
de theorie en praktijk van de opleiding is hiervoor
noodzakelijk. Wanneer alle teamleden zich bewust
worden van de taalniveau-eisen van de opleiding,
kunnen ze bekijken wat de mogelijkheden zijn om de
taalontwikkeling in hun eigen lessen te stimuleren.
Dit proces kan in gang worden gezet door een taaldocent
of een andere docent met gevoel voor taal
aan te stellen als taalcoach.
Drieslag Taal
‘Bij ons in het team is de taalcoach de interne
motor. Wat ik als teamleider doe is haar in de eerste
plaats de tijd geven om dingen op te pakken. In de
teamvergadering probeer ik collega’s warm te maken
voor het Nederlands. Ook probeer ik de taalondersteuning
voor de deelnemers in te richten, zodat ze
kunnen worden doorverwezen.’
Henk Jan Freriks, docent en teamleider, Sport en
Bewegen, Graafschap College
Geschikte taalcoach
Beschikbaarheid en competenties bepalen wie er
geschikt is voor de functie van taalcoach. Hierbij zijn
kennis van de opleiding enerzijds en van taalontwikkeling
en didactiek anderzijds vereisten. Eveneens
belangrijk is dat de taalcoach goed ‘ligt’ in het team,
gemakkelijk contact maakt, graag samenwerkt en
overtuigingskracht bezit. Een taalcoach ziet grote lijnen,
stelt prioriteiten en signaleert tijdig knelpunten.
Taak en opdracht van de taalcoach
Op het moment dat de expertise Nederlands en taal
leren in het team officieel is benoemd in de vorm
van een taalcoach, komen alle problemen en vragen
boven tafel. Veel docenten worstelen immers al jaren
met de taalachterstanden van de deelnemers. De
expliciete exameneisen Nederlands leveren weer
nieuwe vragen op. Deelnemers met een taalprobleem
worden sneller gesignaleerd en men stelt zich
vragen bij het taalgebruik in teksten en toetsen. Een
duidelijke taakomschrijving voorkomt dat het de
taalcoach boven het hoofd groeit.
‘Mijn belangrijkste vaardigheid is misschien wel dat
ik een helikopterview heb. Ik overzie het geheel en
kan daardoor gericht werken aan het doel dat ik voor
ogen heb, zonder de grote lijn uit het oog te verliezen.
Ook moet ik flexibel zijn. Ons onderwijsteam
bestaat uit een zeer gedifferentieerde groep mensen
en iedereen kijkt weer op een andere manier tegen
de invoering van competentiegericht taalbeleid aan.
Bovendien verandert er constant nog van alles binnen
het taalbeleid van het domein en de school.
Ook daar moet je flexibel mee om kunnen gaan;
niet gaan tegenwerken, maar meedenken.’
Mireille Koorevaar
23
1
stappenplan team