Drieslag Taal, Praktijkboek Taalbeleid Nederlands in het mbo (2010)

stap 8
Examinering
Het meest wenselijk is het beoordelen van de
taalvaardigheid Nederlands in het mbo in de
praktijk en het beroep vanwege de validiteit en
representativiteit en de terugslag op het onderwijs.
Deelnemers gebruiken Nederlands op hun
stage- of werkplek of in een praktijksimulatie
en worden daar dan ook beoordeeld. Docenten
en praktijkbegeleiders worden betrokken bij
taalbeoordeling en letten daardoor ook meer op
taalontwikkeling. Portfolio en taal in de proeve
van bekwaamheid zijn goede voorbeelden van
zulke beoordelingen.
Veel scholen zullen kiezen voor een methodemix
van enerzijds een algemene – al dan niet landelijk
gestandaardiseerde en ingekochte – taalvaardigheidstoets
en anderzijds portfolio en/of integrale
beoordeling van het Nederlands in een praktijksituatie.
Hierbij spelen het kostenplaatje, de wettelijke
eisen, de vereiste faciliteiten, maar vooral de deskundigheid
van de docenten een doorslaggevende
rol: Heeft een school voldoende deskundige taalassessoren
in huis om het Nederlands (in de praktijk)
te beoordelen? Er is veel in beweging en nog veel te
doen rond de integrale examinering van het Nederlands.
Wettelijk is vastgelegd dat voor de lage niveau
opleidingen er voorlopig alleen sprake zal zijn van
een vermelding van het behaalde niveau Nederlands
op het diploma. Alleen voor de mbo-opleidingen
gericht op doorstroom naar het hbo moeten drie van
de vijf vaardigheden voldoende zijn.
‘Binnenkort gaan wij samen met de brancheorganisatie
in de proeve van bekwaamheid taal beoordelen.
Maar hoe en wat weten wij nog niet. Nu worden wij
als het ware het bos ingestuurd met een incomplete
wandelkaart en niemand weet waar de uitgang is.
Onderweg kom je hopelijk een gemotiveerde wandelaar
of wijze bosuil tegen en dan ga je samen op
zoek. De kans dat je een papieren tijger tegenkomt is
ook levensgroot. Maar daar hoef je niet bang voor te
zijn, want die verdwijnt als vanzelf in de prullenbak.’
Jos Schuurman, taalcoach techniek, ROC Midden
Nederland
Drieslag Taal
Kennis van de OER
In de onderwijs- en examenregeling (OER) van elke
opleiding staat beschreven hoe deelnemers geëxamineerd
moeten worden. De diploma-eisen, de voorwaarden
voor het behalen van het examen worden
hier genoemd en zouden bij alle teamleden bekend
moeten zijn. Niet alle examenregelingen zijn even
expliciet over de positie van het Nederlands. In dat
geval wordt meer ruimte geboden voor eigen interpretatie
en invulling door het opleidingsteam. Zorg
dat u de kernpunten van de OER met betrekking tot
de eindbeoordeling van het Nederlands goed in het
vizier heeft.
‘Je kunt best een hoog niveau van een deelnemer
vragen, maar dan wel losgekoppeld van de beroepskwalificatie.
Een hele goede lasser die niet niveau
B2 haalt moet toch een diploma kunnen krijgen. We
lopen het risico dat docenten teleurgesteld raken
als 25 procent van de deelnemers die het taalniveau
niet halen, geen volwaardig diploma krijgt. Dan gaat
het om deelnemers die wel deskundig zijn in hun
vakgebied.’
Dik Folmer, coördinator talen, Zorg en Welzijn, Rijn
IJssel
Beoordelingsmomenten
Integrale beoordeling van het Nederlands houdt in
dat taal in de praktijk en samen met de beroepscompetenties
beoordeeld wordt. Dit betekent dat
elke docent en begeleider er mee te maken heeft,
hetzij bij het uitlokken van taal (door een extra
spreek- of schrijfopdracht te geven), hetzij door
samen te werken met een beoordelaar Nederlands.
Om een betrouwbaar en representatief beeld van de
beroepsgerichte taalvaardigheid te krijgen wordt de
deelnemer op meerdere momenten (minimaal vier
per jaar) en in veel verschillende situaties (opleiding
en stage) door meerdere beoordelaars beoordeeld.
U kunt samen met vakdocent, praktijkbegeleider en
taaldocent bepalen welke beoordelingsmomenten
bijdragen opleveren voor taal in het examendossier.
Beoordeling van taalvaardigheid in de
praktijk
Om een betrouwbaar beeld te krijgen, kan de
beroepsgerichte spreek- en schrijfvaardigheid meerdere
keren in de praktijk beoordeeld worden. Productieve
taalvaardigheid kan heel goed naast de kennis,
houding en gedrag beoordeeld worden door in een
29
1
stappenplan team