Drieslag Taal, Praktijkboek Taalbeleid Nederlands in het mbo (2010)

isico Weerstand bij docenten
Er is door alle onderwijsvernieuwingen veel
weerstand ontstaan. Docenten vertonen weerstand
om over onderwijsvernieuwingen te praten
of na te denken.
advies
• Alles valt of staat met draagvlak en motivatie om
een goed taalbeleid in de afdeling uit te rollen.
Inventariseer negatieve geluiden, onderzoek de problemen
en ga met docenten, opleidingsmanagers
en teamleiders in gesprek.
• Maak gebruik van bestaande kennis en inzichten.
Neem innovatietrajecten, de initiatieven die lopen
en de materialen die in gebruik zijn, als uitgangspunt.
• Door sleutelfiguren uit de organisatie en de opleidingsteams
van meet af bij nieuwe ontwikkelingen
rond het vak Nederlands te betrekken voorkom je
principiële tegenwerking in de teams.
• Benoem per afdeling een taalcoördinator die fungeert
als schakel tussen de onderwijspraktijk en het
management. Hij vertaalt alles van de werkvloer
naar boven en voorkomt dat er ruis ontstaat.
• Begin zo nodig klein: met één afdelingsmanager,
één opleidingsteam en één taalcoach. Creëer in
elke sector op deze manier ‘vooruitgeschoven
posten’ die een belangrijke rol bij verdere ontwikkeling
kunnen spelen. Deze taalcoaches en teams
kunnen hun ervaringen, opgebouwde expertise en
hun ontwikkelde producten doorgeven aan andere
afdelingen en teams.
• De focus zou in de discussie rond taalbeleid vooral
op vakinhoudelijke aspecten van taalbeleid moeten
liggen in plaats van op het behalen van procesmatige
– voor docenten vaak abstracte – operationele
beleidsdoelen. Men wil in het primaire proces ten
slotte weten wat er in de lessen en op de werkvloer
voor de deelnemers concreet gaat veranderen én
wat dat gaat opleveren.
‘We hebben zoveel vergaderingen en studiedagen
gehad rond het competentiegericht leren, die alleen
maar gingen over structuren en formats door didactici
bedacht. Niets van onszelf. Ik ben blij met vakinhoudelijke
ondersteuning wat taal betreft.’
Frans Jansen, praktijkdocent CIOS, Nova College
Drieslag Taal
risico De aandacht verslapt
De aandacht voor taalbeleid verslapt, nieuwe
onderwijsontwikkelingen verdringen de energie
die in taalbeleid gestoken moet worden. Door
onrust in de organisatie stagneren pilots en projecten
rond taalbeleid.
advies
• Speciaal daartoe aangewezen procesbewakers zorgen
voor een verantwoordingsstructuur met vaste
monitormomenten. De verantwoordelijkheid voor
de voortgang van taalbeleid ligt in eerste instantie
bij opleidingsmanagers en teamleiders en zij moeten
daar ook frequent op aangesproken worden.
• Evalueer het proces tussentijds. Stel vooraf mijlpalen
vast waarop de koers zo nodig bijgesteld kan
worden. Neem na elke stap tijd om de effecten
ervan te bekijken en de volgende stap in te plannen.
Dit betekent veel communicatie over het
proces om te voorkomen dat het taalbeleid bij de
implementatie uit los zand blijkt te bestaan.
• Beleid loont alleen wanneer consequenties getrokken
worden uit opbrengsten, zowel wanneer ze
positief zijn als wanneer ze negatief ervaren worden.
Beloon goede prestaties en neem maatregelen
wanneer de verwachte opbrengsten achterblijven.
‘Iedereen klaagt altijd over te weinig tijd. Er moeten
keuzes gemaakt worden. Dus als ik dat signaal krijg,
ga ik eerst uitzoeken wat er precies aan de hand is.
En soms moet je gewoon heel streng de kaders van
je project bewaken en zorgen dat de afspraken nagekomen
worden.’
Kees van de Waerdt, afdelingsmanager, sector Techniek,
ROC Midden Nederland
55
3
risico’s en advies