Drieslag Taal, Praktijkboek Taalbeleid Nederlands in het mbo (2010)

Instructies op de plaats van handeling
Als een werkbespreking of instructies op de werkplek
gehouden wordt in plaats van in een vergaderruimte,
kan naar apparaten, situaties en middelen verwezen
worden. Dit maakt een werkoverleg voor veel
deelnemers een stuk begrijpelijker, interessanter en
leerzamer. Bespreek met de werkplekbegeleider of dit
mogelijk is.
Tips voor het taalgebruik
Werkplekbegeleiders staan meestal wel open voor
tips met betrekking tot begrijpelijk taalgebruik. U
kunt adviezen geven in de zin van ‘geef aan over
welk onderwerp u gaat praten, spreek rustig, duidelijk
en herhaal veel, vermijd de vaktaal niet, maar
gebruik veel eenvoudige spreektaal om de vaktermen
uit te leggen en schrijf moeilijke woorden even op.’
Sommigen vinden het handig om een persoonlijke
checklist te krijgen met aandachtspunten. Bevraag
ook de deelnemer, die kan het beste aangeven waar
hij moeite mee heeft.
Begrip controleren
Een veelgehoorde klacht is dat deelnemers zeggen
iets begrepen te hebben maar uit hun gedrag blijkt
het tegengestelde. Adviseer de werkplekbegeleider
om de deelnemer regelmatig instructies of opdrachten
in eigen woorden te laten herhalen. Dit is de
manier om te controleren of het echt begrepen is en
of extra toelichting geven nodig is.
Mondelinge toelichting van teksten
Ook instructies, handleidingen, formulieren en veiligheidsvoorschriften
worden beter gelezen en begrepen
wanneer zij mondeling toegelicht worden. Een
leuke kennismakingsopdracht kan zijn om collega’s
mondeling te laten uitleggen wat er geschreven
staat. Inventariseer met de begeleider waar relevante
teksten te vinden zijn en wie deze zouden kunnen
toelichten.
Drieslag Taal
stap 10
Taalontwikkeling op school en
tijdens de stage
Niet elke werkomgeving biedt evenveel mogelijkheden
om de taalvaardigheid te oefenen.
Toch zijn er ook daar – waar de mogelijkheden
beperkt zijn – vele momenten op een werkdag
dat er even geschreven, gesproken of gelezen
kan worden. Het gaat dan om korte functionele
taaltaken die door een alerte praktijkbegeleider
en met behulp van taalgerichte stageopdrachten
makkelijk in te passen zijn in de orde van de
(stage)dag.
Taalstimulerende praktijkopdrachten
Voeg aan het stageboek stageopdrachten toe die
goed passen bij de praktijksituatie en de beroepshandelingen
en afgestemd zijn op de taaleisen van het
diploma.
Creëer gelegenheid tot studeren
Een rustige werkplek om opdrachten door te nemen,
theorieboeken na te lezen en verslagen te schrijven
is essentieel. Vaak is het handig om voor deze activiteiten
een vast moment in de week te reserveren,
afgestemd op de werkzaamheden en werkdruk. Maak
hierover hele concrete afspraken met het bedrijf en
controleer of de deelnemer die ruimte ook daadwerkelijk
krijgt.
‘Praktijkopleiders zouden veel meer kunnen samenwerken
met de docenten die Nederlands geven op
school. Gezamenlijk kunnen we taalontwikkeling
integreren in de opdrachten. We moeten zoeken naar
manieren waarop deelnemers ook op de werkvloer
met de taal van de opdrachten goed aan de slag
gaan.’
Wilma Renkema, praktijkopleider Vilente, Zorg en
Welzijn
Instructie bij een praktijkopdracht
Een werkplekbegeleider kan de praktijkopdrachten
zo vaak mogelijk samen met de deelnemer doornemen.
Om te zorgen dat een praktijkopdracht voor
47
2
stappenplan werkplek