Drieslag Taal, Praktijkboek Taalbeleid Nederlands in het mbo (2010)

1
stappenplan team
26
Basislijst taaltaken bij de kerntaken uit het
brondocument Leren Loopbaan en
Burgerschap (LL&B)
Ook de LL&B-opleidingsdoelen zijn ingericht rond
kerntaken met bijbehorende werkprocessen. Deze
zijn eveneens beschreven met voorbeelden van de
praktijksituaties waarbinnen de deelnemer moet
kunnen functioneren. Ook hier moet worden gekeken
naar wat voor teksten de deelnemers moeten kunnen
lezen, wie ze moeten kunnen begrijpen, met wie
en waarover ze een gesprek moeten kunnen voeren
en wat voor teksten ze moeten kunnen schrijven en
aan wie. Er zijn veel raakvlakken tussen de taaltaken
uit het kwalificatiedossier en die uit de kerntaken
van Leren en Loopbaan. Door deze taaltaken toe te
voegen aan het totale taaltakenoverzicht vindt een
logische integratie plaats van taalontwikkeling LL&B
en het kwalificatiedossier.
‘De resultaatverantwoordelijke teams die met een
taaldocent aan taal werken zijn bekend met de taalprofielen
uit de kwalificatiedossiers. Je maakt een
team bekend met taalprofielen en de niveau-indeling
wanneer je gezamenlijk een taalprofiel maakt op
basis van de werkprocessen uit het kwalificatiedossier.
Wat zij meestal nog niet begrijpen is, hoe je dat
vormgeeft binnen je curriculum, hoe en wanneer
je toetst en wie daarvoor verantwoordelijk is. Met
name de formatieve toetsing, het toetsen om te
leren, is een lastige.’
Emma Dijkstra, beleidsmedewerker en coördinator
taalbeleid, Regio College
Het aanvullen van de basislijst met
taaltaken uit werk en opleiding
Om een overzicht te krijgen van alle taalsituaties
die van belang zijn is inbreng nodig van alle teamleden,
praktijkopleiders en werkplekbegeleiders. Alleen
samen kunnen zij een totaalbeeld van de taaltaken
uit de beroepspraktijk bieden. De basislijst taaltaken,
die is opgesteld naar aanleiding van het kwalificatiedossier,
wordt aangevuld met informatie uit de
praktijk van werk en opleiding. Zo ontstaat een volledig,
concreet en herkenbaar overzicht voor het hele
team. Het door teamleden en praktijkbegeleiders
laten aanvullen van de basislijst tot een totaallijst
vormt een onmisbare link tussen papier en praktijk.
‘Wij hebben eigenlijk als eerste onze examenopdrachten
(miniproeven, integrale opdrachten) die we
bij de kerntaken hebben ontworpen, geanalyseerd op
taaltaken en daar beoordelingscriteria bij gemaakt.
Dat kan ook een manier zijn om op gang te komen
met de taaltaken en je lessen Nederlands alvast in
de goede richting vorm te geven.’
Anke Burger, taaldocent, taalcoach, studieloopbaanbegeleider,
Regio College
Het koppelen van taaltaken aan de vereiste
taalniveaus
De lijst met taaltaken, opgesteld na analyse van de
kerntaken (basislijst) en aangevuld met praktijkervaringen
(totaallijst) moet nog ‘op niveau’ gebracht
worden. Hier komt de kennis van het taalprofiel en
inzicht in de taalniveaus van pas. De taalexpert van
het team zal met het gehele team de taaltakenlijst
naast de taaleisen moeten houden. Dit moet leiden
tot antwoorden op de volgende twee vragen:
Passen de genoemde taalsituaties en taaltaken bij
het vereiste eindniveau Nederlands van de opleiding
(of hebben we te hoge/lage verwachtingen)? En hoe
goed moet iemand de taaltaken kunnen uitvoeren
(welke eisen mogen we aan de taalvaardigheid
stellen)?
‘Ik moet op korte termijn een goede inventarisatie
en duidelijke beschrijving van de taaltaken op papier
krijgen, zodat de leermeesters de deelnemers kunnen
beoordelen.’
Jos Schuurman, taalcoach techniek, ROC Midden
Nederland
Extra taalopdrachten toevoegen aan het
curriculum
Het overzicht van relevante taaltaken vormt het
uitgangspunt voor de taalontwikkeling in het lesprogramma.
Elke taaltaak moet immers een aantal
keren worden geoefend in de opleiding en/of aan
de orde komen op de stage. Aan de hand van het
overzicht taaltaken kan het team bepalen waar al
voldoende met taal wordt geoefend en waar nog
extra taalopdrachten aan het curriculum kunnen
worden toegevoegd. Door per programmaonderdeel,
kerntaak, module, project of cursus de taalopdrachten
expliciet te maken, wordt het programma meer
gericht op taalontwikkeling en taalstimulering van de
deelnemers. Hier ligt een taak voor het hele team.
Drieslag Taal