Drieslag Taal, Praktijkboek Taalbeleid Nederlands in het mbo (2010)

1
stappenplan team
28
Beoordelingsmomenten (formatief)
De taaldoelen worden direct afgeleid uit het overzicht
taaltaken (zie stap 6). De lijst verzamelde taaltaken
is het uitgangspunt om te bepalen wanneer
welke taaltaak waar in de opleiding aan bod komt.
Het is aan te raden om per programmaonderdeel,
thema, project of prestatie vast te stellen welk product
ook expliciet op taal beoordeeld wordt. Dat
maakt het aantal beoordelingsmomenten overzichtelijk
en behapbaar.
‘Docenten zijn zich ervan bewust dat ook binnen hun
lessen gerichte aandacht aan taal gespendeerd moet
worden om vooruitgang te boeken. Ze accepteren
minder gemakkelijk slecht taalgebruik. Door hen
manieren en instrumenten te bieden kunnen ze heel
snel, zonder dat het hen meer tijd kost, aangeven
wat verbeterd moet worden. Het moet natuurlijk
niet zo zijn dat een docent al het werk van alle deelnemers
gaat nakijken op taal. Je moet blijven zoeken
naar manieren om de deelnemers zelf ook actief aan
de gang te krijgen.’
Ap te Winkel, opleidingmanager Sport en Bewegen,
Graafschap College
Het gebruiken van eenvoudige beoordelingsinstrumenten
en beoordelingscriteria
Veel vakdocenten geven aan een rol te willen spelen
bij de beoordeling van het Nederlands, maar daar
wel concrete richtlijnen bij nodig te hebben. Er zijn
eenvoudige feedbackformulieren beschikbaar of
samen te stellen, waarmee de taal van de deelnemers
globaal kan worden beoordeeld. Vakdocenten
en praktijkbegeleiders screenen een geschreven of
gesproken tekst dan als het ware op taalfouten of
verkeerd taalgebruik. Het is aan de taaldocent om
vervolgens te kijken wat het achterliggende probleem
is en adviezen te geven.
Het taalgebruik van deelnemers
Veel deelnemers in het beroepsonderwijs zijn uit
zichzelf niet heel erg geïnteresseerd in aandacht voor
correct en foutloos taalgebruik. Ze zien niet direct de
relatie tussen hun beheersing van het Nederlands en
het kunnen volgen van de opleiding of het functioneren
op de stage. Aan de andere kant ondervinden
de deelnemers wel last van hun soms (te) lage taalniveau
(een kleine woordenschat, laag leestempo,
grammaticale fouten bijvoorbeeld) bij bijvoorbeeld
het begrijpen van vakteksten, het praten over hun
vak en het schrijven van verslagen. Vaste beoordelingsmomenten
en een zelfbeoordelingslijst om hun
eigen taalvaardigheid te beoordelen zijn goede hulpmiddelen
bij het vergroten van aandacht voor het
eigen taalgebruik bij deelnemers.
Een passend vervolg op de feedback
Aangeven wat nog niet goed gaat en correctie van
fouten alleen is niet voldoende voor verbetering van
de taalvaardigheid. Bij goede feedback horen ook
adviezen en tips voor het verbeteren en voorkomen
van fouten. Voor de meeste deelnemers betekent dit
vooral meer oefenen met taal. Dat wil zeggen: vaker
schrijven, meer lezen en veel gesprekken voeren over
je opleiding en vak, en aanwijzingen krijgen voor
waar ze op moeten letten. Bij hardnekkige fouten of
echte hiaten zal een taaldocent veel gerichter advies
en instructie moeten geven. Verwijs deelnemers in
dat geval naar ondersteunende taallessen, zelfstudieprogramma’s
en een remedial teacher om bijvoorbeeld
te oefenen met zinsbouw, spelling, uitbreiding
van de woordenschat of het structureren van een
betoog.
‘We letten nu ook op talige aspecten van stageopdrachten.
Een onvoldoende voor taal is geen reden
om de stageopdracht af te keuren, maar wel aanleiding
voor een vervolgopdracht.’
Henk Pouw, afdelingsmanager Economie, Regio
College
Beoordeelde taalproducten in een dossier
Voor docenten en deelnemers is het van belang zicht
te houden op resultaten, hiaten en vordering, ook
wat betreft Nederlands. Een deelnemer die zwak
schrijft zal veel moeten oefenen met schrijven en
bepaalde regels moeten leren. Een deelnemer die
moeite heeft met de vakteksten zal meer moeten
oefenen met lezen en tekststructuren leren begrijpen.
De door een vakdocent of taaldocent beoordeelde
taalproducten en taalprestaties worden daartoe
verzameld, samen met hun beoordelingen. Spreek af
wie zorgt dat het dossier (digitaal of op papier) actueel
en beschikbaar is voor alle docenten en voor de
deelnemer zelf.
Drieslag Taal