Drieslag Taal, Praktijkboek Taalbeleid Nederlands in het mbo (2010)

1
stappenplan team
36
worden en in welke volgorde. Dit hangt uiteraard
samen met het lesprogramma en de mogelijkheden
op de stage. Spreek af wie in het team de portfolio’s
controleert en beheert.
Taaltaken uit LL&B
Nederlandse taallessen kunnen tevens gekoppeld
worden aan de kerntaken van Leren Loopbaan &
Burgerschap (LL&B). De kerntaken benoemd in het
kader van Leren Loopbaan en Burgerschap bieden
immers mogelijkheden om taalonderwijs op te zetten.
Ook bij elke kerntaak van LL&B zijn voor de vijf
vaardigheden diverse taaltaken te bedenken. Deze
taaltaken kunnen gericht zijn op het luisteren naar
informatie, het voeren van gesprekken, het lezen van
teksten en het al schrijvend verwerken van informatie.
Als het goed is zijn de LL&B-taaltaken onderdeel
van het taaltakenoverzicht uit het kwalificatiedossier.
Taaldocenten zullen vervolgens ook voorbereidende
oefeningen op LL&B taaltaken kunnen opnemen
in hun programma.
‘Helaas overleggen we te weinig. Heeft de één tijd,
dan ben ik zelf op weg naar de les; heb ik tijd, dan
staat de ander voor de klas. Sowieso is het bijna
onmogelijk om met het hele team tegelijk te overleggen,
wat op zich jammer is, want ik ben erg vóór
de brainstorm.’
Chantal van de Berge, docent Rijn IJssel
Ondersteunende taalleerlijn
De Nederlandse lessen zijn voorbereidend op de
uitoefening van beroepstaken en ondersteunend bij
de andere vakken. Met deelnemers wordt gewerkt
aan die basiskennis en -vaardigheden die ze nodig
hebben om de taaltaken op het vereiste niveau uit
te voeren. Dit betekent dat die taaltaken bekend
moeten zijn. Neem daarom het taaltakenoverzicht
en het lesprogramma als uitgangpunt en bepaal
gezamenlijk waar in welke week aan gewerkt wordt.
Voor de taaldocent is het vervolgens relatief eenvoudig
om de bijpassende les- en oefenmaterialen uit
bestaande lesmethodes en programma’s Nederlands
te selecteren, te ordenen en in een ondersteunende
functionele leerlijn uit te zetten.
Het aanbod van belangrijke woorden
In alle lessen wordt impliciet en expliciet aandacht
besteed aan het leren van woorden, vaktermen en
schooltaalwoorden. Wanneer de docent Nederlands
beschikt over een lijst met kernwoorden behorend bij
een project, thema of prestatie, kan hij daar mee aan
de slag. Vakdocenten buigen zich met name over de
selectie van belangrijke woorden, de wijze waarop ze
aangeboden en uitgelegd worden. De docent Nederlands
controleert vervolgens het begrip, herhaalt en
laat de deelnemers oefenen met de woorden. Spreek
af wie welke woorden aanbiedt, uitlegt, herhaalt en
oefent. In sommige gevallen zal de vakdocent zich
vooral op de vaktermen richten en de taaldocent op
algemene beroepstaalwoorden en schooltaalwoorden.
Woordenschrift
Deelnemers zullen op de een of andere manier de
nieuw geleerde woorden en hun betekenis moeten
noteren. Een beproefd instrument is het woordenschrift,
waarin alle woorden die ze moeilijk vinden
of slecht kunnen onthouden worden genoteerd.
Een woordenschrift is iets dat door het hele team
serieus ingezet moet worden wil het effect hebben.
Vakdocenten en praktijkbegeleiders geven aan welke
woorden er absoluut in zouden moeten komen.
Deelnemers schrijven in hun woordenschrift de betekenissen,
voorbeeldzinnen, verwante woorden, tegenstellingen
en synoniemen. De docent Nederlands
besteedt in elke les even tijd aan het woordenschrift.
Hij controleert of de deelnemers er actief aan werken,
of de informatie correct is en volledig. U kunt
samen met uw teamgenoten bepalen of en hoe er
met een woordenschrift gewerkt gaat worden.
‘De docent Nederlands is ondergeschikt aan het
team. Het team legt taalvragen neer en geeft aan
waaraan gewerkt moet worden met de deelnemers.
Het succes ligt in het integratieve, waarbij de Nederlandse
les aansluit op de opdrachten waar ze in de
praktijk mee bezig zijn. Als deelnemers een presentatie
voor ouders moeten geven, dan willen ze wel 4 of
5 uur Nederlands.’
Dik Folmer, coördinator talen, Zorg en Welzijn, Rijn
IJssel
Oefening en herhaling
Het hele team besteedt als het goed is aandacht aan
woorden. Zowel in de functionele taallessen als in de
andere lessen wordt geoefend met de geleerde woorden.
In de beroepsgerichte vakken zijn vele vormen
van herhaling en oefening mogelijk met het accent
op de juiste betekenis van de woorden. In de Neder-
Drieslag Taal