Museumnieuws Afb. 3. Mimi Hamminck Schepel. Multatuli's twee<strong>de</strong> echtgenote. Foto AM 76. Multatuli Museum, Amsterdam. :u)i,
stemming! Zy die vroeger met breikatoen - en kin<strong>de</strong>rlyke on<strong>de</strong>rdanigheid — <strong>de</strong> kouzen stopte van papa, mag voortaan met echt vrouwelyke on<strong>de</strong>rdanigheid - en breikatoen - <strong>de</strong> kouzen stoppen van dien jonkman. De breikatoen wordt 's winters wol, maar <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rdanigheid blyft in alle seizoenen tot in eeuwigheid, zon<strong>de</strong>r Amen. En, ze mag meer! Ze mag <strong>de</strong> kousjes mazen <strong>de</strong>r kin<strong>de</strong>rtjes van dien jonkman. Ook mag ze die kin<strong>de</strong>ren zoogen, wiegen, verzorgen, ja, ze mag sterven in 't kraambed. Ook mag ze nu - begryp eens die vryheid! - zy die t'huis naar bed moest voor elven, zoals 'n fatsoenlyk kind betaamt, ze mag nu opblyven, <strong>de</strong>n ganschen nacht. Ze mag waken voor 't bedje van 't kind <strong>de</strong>s jongen mans. En meer nog. 's Morgens mag ze hem vragen of hy goed geslapen heeft. Ze mag hem 't ontbyt gereedmaken, voor hy naar z'n zaken gaat. En als hy t'huis komt, mag zy tevre<strong>de</strong>n wezen met <strong>de</strong> hm!'s en <strong>de</strong> ja!'s en <strong>de</strong> zoo?'s die papa overhield van 't aan <strong>de</strong> 'zaken' of in <strong>de</strong> Sociëteit uitgegeven kapitaal van papa's geest en gemoed. En ze mag luisteren als papa spreekt, en zwygen als papa knort, en papa wryven met kastanje-olie als-i rhumatisch is. En ze mag, als papa met 'n paar vrin<strong>de</strong>n zit te praten over al <strong>de</strong> pret die ze had<strong>de</strong>n voor hun huwelyk, naar haar kamer gaan, om daar te peinzen over <strong>de</strong> schitteren<strong>de</strong> beloning van 'r <strong>de</strong>ugd. (I<strong>de</strong>e 197)' 1 Multatuli stookte <strong>de</strong> meisjes om hem heen op zich aan hun 'noodlot' te onttrekken en maan<strong>de</strong> hen aan te genieten van het leven. In <strong>de</strong> Minnebrieven schrijft hij: 'genot is <strong>de</strong>ugd'. En ver<strong>de</strong>r moedigt hij aan: ga iets leren, trek <strong>de</strong> wij<strong>de</strong> wereld in, geniet van het leven en van <strong>de</strong> seksualiteit met een partner van je eigen keuze en laatje niet door je va<strong>de</strong>r uithuwelijken en door je echtgenoot als hoer of broedmachine gebruiken. Het spreekt voor zich dat <strong>de</strong>ze meningen uit <strong>de</strong> Minnebrieven opzien baar<strong>de</strong>n. De vrouw, en met name <strong>de</strong> jonge vrouw, werd ineens als een individu beschouwd, een wezen met verstand, gevoel, een eigen wil, en dat was in die tijd helemaal niet zo vanzelfsprekend. Hoewel Multatuli <strong>de</strong> vrouwen uit zijn eigen tijd hun emancipatieproces van harte gun<strong>de</strong>, richtte hij zich vooral tot toekomstige generaties. Het verwijt aan zijn adres dat hij zijn vrouw Tine allerminst als een geëmancipeer<strong>de</strong> vrouw behan<strong>de</strong>l<strong>de</strong>, is niet helemaal terecht. Tine was ou<strong>de</strong>rwets opgevoed en had weinig affiniteit met <strong>de</strong> mo<strong>de</strong>rne 4 Ibi<strong>de</strong>m. Museumnieuws Afb. 4. Marie An<strong>de</strong>rson. Foto AM 121. Multatuli Museum, Amsterdam. i<strong>de</strong>eën van haar man. In <strong>de</strong> brieven uit hun verlovingstijd (1845) behan<strong>de</strong>l<strong>de</strong> Multatuli zijn aanstaan<strong>de</strong> als een gelijke, en hij probeer<strong>de</strong> haar in alles te kennen en haar overal bij te betrekken. Maar Tine bleef haar man teveel naar <strong>de</strong> ogen zien en dien<strong>de</strong> hem te weinig van repliek. Dat was haar tragiek: ze kon niet voldoen aan het i<strong>de</strong>aalbeeld dat Multatuli van haar had. Het Legioen van Insulin<strong>de</strong> Zoals gezegd was <strong>de</strong> Max Havelaar on<strong>de</strong>r meer een aanklacht tegen <strong>de</strong> mishan<strong>de</strong>ling van <strong>de</strong> inlan<strong>de</strong>rs. De bijval van bewon<strong>de</strong>raars bracht Multatuli op het i<strong>de</strong>e <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlan<strong>de</strong>rs uit Indië te verjagen en er zelf <strong>de</strong> macht over te nemen. Daarna zou het 'Legioen van Insulin<strong>de</strong>' het land op een mo<strong>de</strong>rne manier moeten gaan besturen. On<strong>de</strong>rdrukte, jonge vrouwen zou<strong>de</strong>n het Legioen gaan vormen. Beoog<strong>de</strong> le<strong>de</strong>n waren: Sietske Abrahamsz, Mimi Hamminck Schepel, Charlotte <strong>de</strong> Graaft', Marie An<strong>de</strong>rson, Rosette Beijer, Ottilie Coss, Mathil<strong>de</strong> Lespirt en Stéphanie Etzerodt. Aardige bijkomstigheid bij een aantal van <strong>de</strong>ze meisjes was dat zij ie<strong>de</strong>r veel zusters had<strong>de</strong>n, zodat het Legioen snel zou groeien. :Ï07
- Page 2 and 3:
Holland, historisch tijdschrift Hol
- Page 4 and 5:
Inleiding liefde en de gevolgen van
- Page 6 and 7:
Inleiding Aib. 1. Liefde in Holland
- Page 8 and 9:
Hans de Waardt 'Dat sy die vrouwen
- Page 10 and 11:
'Dat sy die vrouwen lieff hebben' A
- Page 12 and 13:
'Dat sy die vrouwen lieff hebben' z
- Page 14 and 15:
'Dat sy die vrouwen lieff hebben' A
- Page 16 and 17:
'Dat sy die vrouwen lieff hebben' l
- Page 18 and 19:
'Dat sy die vrouwen lieff hebben' d
- Page 20 and 21:
'Dat sy die vrouwen lieff hebben' K
- Page 22 and 23:
'Dat sy die vrouwen lieff hebben' A
- Page 24 and 25:
'Dat sy die vrouwen lieff hebben' v
- Page 26 and 27:
'Dat sy die vrouwen lieff hebben' m
- Page 28 and 29:
Heinsius en Rossa het a-priori inge
- Page 30 and 31:
Heinsius en Rossa verscheen hiervan
- Page 32 and 33:
Heinsius en Rossa het punt staat we
- Page 34 and 35:
Heinsius en Rossa laat dat mijn hui
- Page 36 and 37:
Heinsius en Rossa af van Rossa wijs
- Page 38 and 39:
Heinsius en Rossa Die ghy benomen h
- Page 40 and 41:
Heinsius en Rossa Afb. 3. Roeloff W
- Page 42 and 43:
Heinsius en Rossa der Myle, de scho
- Page 44 and 45:
Liefde in opdracht geweest en wie h
- Page 46 and 47:
Liefde in opdracht latie. De prins
- Page 48 and 49:
Liefde in opdracht Willem Frederik
- Page 50 and 51:
Liefde in opdracht brief met Louise
- Page 52 and 53:
Liefde in opdracht nier van 1645 ve
- Page 54 and 55:
Liefde in opdracht Afb. 3. Henry Ch
- Page 56 and 57:
Liefde in opdracht Ze hoopte de zaa
- Page 58 and 59:
Liefde in opdracht schuldigingen va
- Page 60 and 61:
Liefde in opdracht mevrouw Van Gram
- Page 62 and 63:
Liefde in opdracht danste Louise ni
- Page 64 and 65:
Liefde in opdracht Om Gods zegen te
- Page 66 and 67:
Liefde in opdracht dat God hem zou
- Page 68 and 69: Rein van der Wiel De onbeantwoorde
- Page 70 and 71: De onbeantwoorde liefde van Eduard
- Page 72 and 73: De onbeantwoorde liefde van Eduard
- Page 74 and 75: De onbeantwoorde liefde van Eduard
- Page 76 and 77: De onbeantwoorde liefde van Eduard
- Page 78 and 79: De onbeantwoorde liefde van Eduard
- Page 80 and 81: De onbeantwoorde liefde van Eduard
- Page 82 and 83: De onbeantwoorde liefde van Eduard
- Page 84 and 85: Martin Bossenbroek en Jan H. Kompag
- Page 86 and 87: Zondige steden, preuts platteland?
- Page 88 and 89: Zondige steden, preuts platteland?
- Page 90 and 91: Zondige steden, preuts platteland?
- Page 92 and 93: Zondige steden, preuts platteland?
- Page 94 and 95: Zondige steden, preuts platteland?
- Page 96 and 97: Zondige steden, preuts platteland?
- Page 98 and 99: Zondige steden, preuts platteland?
- Page 100 and 101: Zondige steden, preuts platteland?
- Page 102 and 103: Zondige steden, preuts platteland?
- Page 104 and 105: Zondige steden, preuts platteland?
- Page 106 and 107: Zondige steden, preuts platteland?
- Page 108 and 109: Boekbesprekingen En ook deze ongewi
- Page 110 and 111: Boekbesprekingen en 1620 en naar he
- Page 112 and 113: Boekbesprekingen verhaal van mevrou
- Page 114 and 115: Boekbesprekingen die van de omligge
- Page 116 and 117: Museumnieuws Dekker voordat hij het
- Page 120 and 121: Museumnieuws Multatuli dacht het Le
- Page 122 and 123: Museumnieuws dat haar man nu eenmaa