download de pdf - Holland Historisch Tijdschrift

Liefde in opdracht
Willem Frederik had in Den Haag gehoord dat hij een concurrent had in de Franse edelman
Henri-Charles de la Trémoïlle, prins van Talmont. De prins van Talmont was net als Willem Fre­
derik een verre verwant van Louise: hij was een kleinzoon van een van de dochters van Willem
van Oranje. In 1638 was hij als zeventienjarige aan het hof in Den Haag verschenen, en had ver­
teld dat hij uit Frankrijk was gevlucht omdat zijn vader de protestantse kerk had verlaten en
hem had meegenomen naar de rooms-katholieken. Frederik Hendrik had hem het comman­
do over een regiment ruiters bezorgd en sindsdien verkeerde Talmont aan diens zijde.
Zowel Talmont als Willem Frederik streefde vooral naar een alliantie met het huis van
Oranje en ze waren daarom eventueel wel genegen om met Albertine, het jongere zusje van
Louise, te trouwen. Maar Albertine zou waarschijnlijk nog vele jaren ongehuwd moeten blij­
ven en daarom richtten ze zich, hoewel ze vermoedelijk onvoldoende status hadden, toch in
de eerste plaats op Louise.
In het voorjaar van 1644 maakte Willem Frederik niet alleen haar ouders het hof, maar ook
Louise zelf, zij het niet in de vorm van een openlijke vrijage. Hij had dus geen officieel aan­
zoek gedaan, maar draaide als hoveling een beetje om haar heen en bewees haar beleefdhe­
den, in de hoop daarmee op den duur haar hart te winnen. Haar ouders zouden uiteindelijk
beslissen aan wie ze zou worden uitgehuwelijkt, maar Willem Frederik ging er vanuit dat haar
stem in hun beslissing ook zou meewegen. Hij noteerde dagelijks in zijn dagboek welke in­
spanningen hij had gedaan om zijn huwelijkskansen te bevorderen en welke progressie hij
had geboekt. Op 22 mei vermeldde hij een lang gesprek met de zestienjarige prinses. Op 25
mei noteerde hij dat hij naast haar had gezeten. Op 31 mei had hij bij haar in de draagkoets
gezeten. Hij noteerde dat Louise zou hebben gezegd dat ze nooit had gedacht 'dat ick soo was
als sie nu bevonde'; ze 'hiel veul van mij'. Kennelijk had Louise van haar moeder een nogal
ongunstig beeld van Willem (zoals Willem Frederik gewoonlijk werd genoemd) voorgespie­
geld gekregen.
Louise speelde het hoofse spel mee. 'Ick sprack mit mamoisell Louise, die haer stryck liet
vallen; die ick weder opnam', noteerde Willem. Hij vroeg haar of hij, als teken van haar gene­
genheid, de strik mocht hebben: 'dat sij niet heel afsloech, doch excuseerde het, gheen lindt
te hebben'. Ze beloofde dat ze Willem de strik zou geven als ze hem zou afdoen. 'Ick hoop sie
sal woort houden', noteerde hij in zijn almanak. 13
Toen hij een paar dagen later uit de koets
stapte waarin hij met Louise en haar moeder had gezeten, herinnerde hij haar nog eens aan
die belofte. Louise bevestigde dat ze er aan zou denken, 'wenckende mij mit de kop van jae'. 14
Op den duur ontwikkelde zich tussen Willem en Louise een tamelijk vertrouwelijke relatie.
Hij sprak bijvoorbeeld met haar over zijn vader en over zijn gesneuvelde broer, aan wie Loui­
se ooit bijna was uitgehuwelijkt. Willem vertrouwde erop dat Louise er niets op tegen zou heb­
ben als haar ouders haar voor hem zouden bestemmen, maar hun beslissing kon hij niet wer­
kelijk beïnvloeden. Het was een kwestie van ijverig blijven 'oppassen'. Willem verzuchtte: 'de
tijt moet men affwachten, doen wel, sijn ghehoorsaem [...] all weet ick de dinghen beter, soo
moet ick mij doch bedwinghen en seggen 't niet'. Het was het best om er het zwijgen toe te
doen. Wanneer je aan het hof met iemand sprak, dan stonden er altijd anderen in de buurt.
Als die iets opvingen, dan wist je hoe het ging: het werd doorverteld, en meestal tendentieus.
Het was zaak daar rekening mee te houden. 15
13 GP, 28-5-1644.
14 GP, 1-6-1644.
15 GP, 27-5-1644.
2.36