download de pdf - Holland Historisch Tijdschrift

More documents

Recommendations

Info

'Dat sy die vrouwen lieff hebben' Afb. 4. Daniël Chodowiecki, Karlengukkerei. Uit: Taschenbuch für Aufkldwr (1791). 210
'Dat sy die vrouwen lieff hebben' een bevestigend antwoord en zij voegde er aan toe dat de meisjes haar de zondag daarop rond kerktijd moesten bezoeken als zij meer wilden weten. Dan zou Elisabeth het gezicht van de betreffende man laten zien. Kennelijk konden de twee niet zo lang wachten, want een van hen ging al op vrijdag met drie vriendinnen bij de waarzegster op bezoek. Die stuurde hen naar een pand elders in Lei den, waar zij kort daarna ook zelf arriveerde. Zij schonk voor elk van de meisjes een kop kof fie in en nadat die waren leeggedronken, bestudeerde Elisabeth het achtergebleven koffiedik. In één van de kopjes zag zij een kruis, in een ander een springend paard en in het derde kop je zag zij een duif. Zij gaf pas een verdere toelichting op deze bevindingen nadat zij ook de kaart had gelegd. Maar toen kon zij wel tot enkele belangwekkende uitspraken komen. Haar eerste bezoekster had volgens haar een blonde moeder 'die haar valsch bestond', de tweede zou dronken worden op de kermis en een onecht kind krijgen, de derde had een vrijer die 'staand en zittend werk deed'. Deze vrijer zou er met een ander vandoor gaan. Ook zou dit meisje ruzie krijgen met iemand aan wie zij geld had geleend en dat zou zij slechts na veel moeite terug krijgen. Voor dit derde meisje was het nu overigens een heel goed moment om aan de loterij mee te doen. Volgens de schout van Leiden had Elisabeth nog veel meer 'on nozele en ligtgeloovige menschen' bedrogen en de schepenen veroordeelden haar daarom tot de genoemde straf. De ongehuwde naaister Johanna Lammertsen werd in 1805 voor de schepenbank van Go rinchem geleid. Zij was 32 jaar oud, geboren te Vianen en opgevoed in het weeshuis aldaar. Met haar onechte kind woonde zij sinds zo'n zevenenhalfjaar in Gorinchem. Als waarzegster verdiende zij wat bij en was daardoor betrokken geraakt bij een geval van kindermoord. On langs had zij voor twee dubbeltjes de kaart gelegd voor een paar vrouwen. Tegen een van hen, een dienstmeisje, had Johanna gezegd dat die een vrijer had die over het water was en dat zij van haar werkgeefster maar een zeer gering presentje had gekregen. De dochter des huizes, Dingena Lommers, had zij voorspeld dat die in de kraam zou komen van een dochter die niet lang zou leven. Maar het was maar goed dat dit kind snel zou sterven, want het zou anders een scheiding in de huishouding aanbrengen. Dingena beviel inderdaad korte tijd daarna. Haar kind werd vervolgens door haar en haar moeder gedood. De drost van Gorinchem bracht Dingena, haar moeder en de waarzegster voor het gerecht. Johanna vertelde dat zij het kaartleggen had geleerd van een vrouw die met een kraam de kermissen afreisde. Zij had geen idee hoe deze kunst werkte en kon ook geen enkele voor spelling van haar noemen die was uitgekomen. Johanna gaf toe dat zij bedrog pleegde, maar omdat zij maar drie stuivers per dag verdiende, zag zij geen andere uitweg om zichzelf en haar kind in leven te houden. Overigens ontkende Johanna ten stelligste dat zij haar cliënte had aangeraden haar kind stiekem geboren te laten worden en dan weg te moffelen. De Gorcum- se schepenen vonden dat zij aan 'helsche raadgevingen' deed en dat zij had aangezet tot kin dermoord. Zij veroordeelden haar tot één jaar verbanning. Dingema Lommers werd wegens kindermoord veroordeeld tot geseling met een strop om de hals, een brandmerk en 50 jaar tuchthuis. Haar moeder, Anna Lommers, kreeg dezelfde straf. 35 Koffiedik en speelkaarten waren hulpmiddelen die in Holland pas in de 18e eeuw hun in tree deden als hulpmiddelen voor waarzeggers. Zij namen de plaats in van oudere technieken zoals het koppen, maar niet van het planeetlezen. Zo werd in 1803 Johanna Sophia Wilhelmi- na Frederica Algans, een weduwe van 60 jaar oud, in Den Haag te pronk gezet met een bord 35 GA Gorinchem, ORA-G, inv.nr. 202, fol. 153M54*. 211
Page 2 and 3: Holland, historisch tijdschrift Hol
Page 4 and 5: Inleiding liefde en de gevolgen van
Page 6 and 7: Inleiding Aib. 1. Liefde in Holland
Page 8 and 9: Hans de Waardt 'Dat sy die vrouwen
Page 10 and 11: 'Dat sy die vrouwen lieff hebben' A
Page 12 and 13: 'Dat sy die vrouwen lieff hebben' z
Page 14 and 15: 'Dat sy die vrouwen lieff hebben' A
Page 16 and 17: 'Dat sy die vrouwen lieff hebben' l
Page 18 and 19: 'Dat sy die vrouwen lieff hebben' d
Page 20 and 21: 'Dat sy die vrouwen lieff hebben' K
Page 24 and 25: 'Dat sy die vrouwen lieff hebben' v
Page 26 and 27: 'Dat sy die vrouwen lieff hebben' m
Page 28 and 29: Heinsius en Rossa het a-priori inge
Page 30 and 31: Heinsius en Rossa verscheen hiervan
Page 32 and 33: Heinsius en Rossa het punt staat we
Page 34 and 35: Heinsius en Rossa laat dat mijn hui
Page 36 and 37: Heinsius en Rossa af van Rossa wijs
Page 38 and 39: Heinsius en Rossa Die ghy benomen h
Page 40 and 41: Heinsius en Rossa Afb. 3. Roeloff W
Page 42 and 43: Heinsius en Rossa der Myle, de scho
Page 44 and 45: Liefde in opdracht geweest en wie h
Page 46 and 47: Liefde in opdracht latie. De prins
Page 48 and 49: Liefde in opdracht Willem Frederik
Page 50 and 51: Liefde in opdracht brief met Louise
Page 52 and 53: Liefde in opdracht nier van 1645 ve
Page 54 and 55: Liefde in opdracht Afb. 3. Henry Ch
Page 56 and 57: Liefde in opdracht Ze hoopte de zaa
Page 58 and 59: Liefde in opdracht schuldigingen va
Page 60 and 61: Liefde in opdracht mevrouw Van Gram
Page 62 and 63: Liefde in opdracht danste Louise ni
Page 64 and 65: Liefde in opdracht Om Gods zegen te
Page 66 and 67: Liefde in opdracht dat God hem zou
Page 68 and 69: Rein van der Wiel De onbeantwoorde
Page 70 and 71: De onbeantwoorde liefde van Eduard
Page 72 and 73:
De onbeantwoorde liefde van Eduard
Page 74 and 75:
Page 76 and 77:
Page 78 and 79:
Page 80 and 81:
Page 82 and 83:
Page 84 and 85:
Martin Bossenbroek en Jan H. Kompag
Page 86 and 87:
Zondige steden, preuts platteland?
Page 88 and 89:
Page 90 and 91:
Page 92 and 93:
Page 94 and 95:
Page 96 and 97:
Page 98 and 99:
Page 100 and 101:
Page 102 and 103:
Page 104 and 105:
Page 106 and 107:
Page 108 and 109:
Boekbesprekingen En ook deze ongewi
Page 110 and 111:
Boekbesprekingen en 1620 en naar he
Page 112 and 113:
Boekbesprekingen verhaal van mevrou
Page 114 and 115:
Boekbesprekingen die van de omligge
Page 116 and 117:
Museumnieuws Dekker voordat hij het
Page 118 and 119:
Museumnieuws Afb. 3. Mimi Hamminck
Page 120 and 121:
Museumnieuws Multatuli dacht het Le
Page 122 and 123:
Museumnieuws dat haar man nu eenmaa
show all

download de pdf - Holland Historisch Tijdschrift

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?