Statistisch en demografisch verslag 2010 - Centrum voor gelijkheid ...

Anderzijds – en dit is een van de grote problemen in verband met deze bron – worden
asielzoekers als gevolg van de wijzigingen die in 1995 werden ingevoerd met betrekking tot
de opvang van de asielzoekers voortaan ingeschreven in een speciaal register, het
wachtregister. Aangezien er met dit register geen rekening wordt gehouden om het officiële
aantal bewoners van een gemeente te tellen, komen asielzoekers helemaal niet voor in de
officiële statistieken van de Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie van de
FOD Economie (ADSEI, ex-NIS) betreffende de migratiestromen. Onlangs heeft AD-SEI
erkende of geregulariseerde asielzoekers opnieuw opgenomen in de migratiestromen in de
categorie 'registerwijzigingen'. Deze berekening werd met terugwerkende kracht vanaf 1997
voor de totale instroom van vreemdelingen uitgevoerd. Wat de migratiestromen per
nationaliteit betreft, is deze categorie 'registerwijzigingen' sinds 2008 in de gepubliceerde
gegevens opgenomen. Zodra ze het statuut van vluchteling verkrijgen of geregulariseerd
worden, maken asielzoekers deel uit van de wettelijke bevolking van de gemeenten.
Anderzijds worden erkende vluchtelingen als emigranten beschouwd wanneer zij het land
verlaten. Globaal worden asielzoekers dus volledig uitgesloten van de immigratiestatistieken.
Ze worden wel opgenomen in de instroom en de stock, maar ook in de uitstroom als ze erkend
of geregulariseerd zijn. Het is belangrijk om in het achterhoofd te houden dat de uitsluiting
van asielzoekers bij het opstellen van officiële statistieken afbreuk doet aan de draagwijdte
van bepaalde statistieken en zorgt voor systematische fouten in sommige analyses.
Bovendien – en dit is de tweede belangrijke opmerking met betrekking tot de
migratiestatistieken – moeten we vraagtekens plaatsen bij de betrouwbaarheid van de
statistieken inzake emigratie of de ‘terugkeer’ van vreemdelingen (op enkele details na geldt
dezelfde opmerking ook voor de Belgen). De formaliteit van aangifte van het vertrek is
immers omslachtig en kan zelfs opzettelijk worden omzeild door sommige personen die de
met de inschrijving verbonden voordelen willen blijven genieten (sociale hulp, recht op
verblijf, vluchtelingenstatuut…) of die vrezen een aantal van die voordelen te verliezen.
Bijgevolg laat de registratie van de vertrekkers zeker te wensen over, zelfs indien, na het
verstrijken van hun verblijfsvergunning, de vreemdelingen die niet aanwezig zijn om hun
vergunning te verlengen in fine uit de registers worden geschrapt. Een aantal personen wordt
ongetwijfeld van ambtswege geschrapt na een langdurige en niet aangegeven afwezigheid van
een ingezetene (na 6 maanden). In het geval van de personen die ons land hebben verlaten en
naar het buitenland zijn vertrokken, is deze schrapping van ambtswege in grote mate
afhankelijk van de bereidheid en de praktijken van de gemeenten die de verantwoordelijkheid
dragen voor de schrapping van ambtswege. Voor heel wat gemeenten kunnen we ons
afvragen of de schrappingen van ambtswege met de vereiste nauwgezetheid worden
uitgevoerd, rekening houdend met de voordelen van een hoog bevolkingscijfer voor een
gemeente. Dit probleem waarbij personen die naar het buitenland vertrekken niet of laattijdig
worden geregistreerd, is vooral opmerkelijk voor de vreemdelingen (die het merendeel
vertegenwoordigen van zij die van ambtswege worden geschrapt) 3 . Bijgevolg is de vrees
gegrond dat het aantal vreemdelingen die wettig in ons land verblijven lichtjes wordt
overschat, ook al moet de procedure van schrapping van ambtswege deze overschatting op
middellange termijn beperken.
3 In verband hiermee merken we op dat de minister van Binnenlandse Zaken, in tegenstelling met wat men gelet
op de voorgaande opmerkingen had kunnen verwachten, op 20 april 2006 een omzendbrief heeft gepubliceerd
die de gemeenten ertoe aanzet om de schrappingen van ambtswege te beperken. De demograaf kan vrezen voor
een nog lagere betrouwbaarheid van de emigratiegegevens in België en voor een grotere overschatting van de
bevolking in een bepaald aantal gemeenten.
8