Statistisch en demografisch verslag 2010 - Centrum voor gelijkheid ...

2.1.3. Een nooit geziene groei van de buitenlandse immigratie
Ook al hebben Belgen de neiging om het land te verlaten, toch blijft het totale migratiesaldo
van België (Belgen en vreemdelingen inbegrepen) ruim positief dankzij de inbreng van de
buitenlandse immigratie.
De instroom van het aantal vreemdelingen is historisch. Hoewel die instroom in 2009
stagneerde in vergelijking met 2008 werden er toch meer dan 126.000 buitenlandse
immigraties geregistreerd in beide jaren 17 . Daarmee zitten we ver boven de vorige
recordcijfers uit 1948 en 1964, wat om meer dan een reden opvallend is (Figuur 2.6). In de
periode na de oorlog en in de jaren 1960 was buitenlandse immigratie immers gewenst en
georganiseerd door de overheid. Bovendien waren de vorige pieken eerder conjunctureel,
terwijl deze stijgende buitenlandse immigratie, die allesbehalve het resultaat van de
conjunctuur is, er een van lange duur is, aangezien het begin van de stijgende instroom
halfweg de jaren 1980 te situeren is.
Na de eerste oliecrisis in 1974 werd beslist een einde te stellen aan de arbeidsimmigratie met
een duidelijke beperking van het aantal buitenlandse immigraties als gevolg, in die mate zelfs
dat het migratiesaldo in 1982 en 1983 negatief was. In 1984 was de instroom evenwel weer
groter dan de emigratie waardoor het migratiesaldo weer in evenwicht kwam. De modaliteiten
van deze immigratiestijging zijn algemeen bekend en eerst en vooral toe te schrijven aan de
‘gezinshereniging’. Enerzijds zijn er de reeds in België gevestigde vreemdelingen die vóór
hun immigratie een deel van hun familie in het buitenland hebben achtergelaten, en van wie
de familieleden het recht hebben om te immigreren. Anderzijds zijn er de reeds in België
gevestigde vreemdelingen en Belgen die met vreemdelingen huwen, die daardoor het recht
krijgen om zich in België te vestigen. De heropleving van immigratie in de jaren 1980 loopt
gelijk met een heropleving van de immigratie van Europeanen, die ook door de crisis in de
jaren 1970 was stilgevallen.
Vanaf het begin van de jaren 1990 neemt de instroom snel toe, niet enkel door de
gezinshereniging en de Europese immigratie, maar ook als gevolg van een derde fenomeen:
de spectaculaire toename van het aantal asielaanvragen sinds 1989. De daling van de
asielaanvragen van 1994 tot 1997 leidt tot een tijdelijke beperking van de instroom, die nog
wordt versterkt door het uitsluiten van de asielzoekers uit de immigratiestatistieken vanaf
1995 (de dalende instroom is van 1995 tot 1998 redelijk artificieel). En toch gaat de instroom
vanaf 1998 weer sterk stijgen, waardoor we momenteel op een recordniveau zitten. Door het
uitsluiten van de asielzoekers uit de statistiek is het moeilijk deze statistiek te gebruiken. Ze is
immers op een officiële definitie van immigratie gebaseerd, die niet helemaal met de realiteit
overeenkomt 18 . Dit ‘statistische achterpoortje’ minimaliseert aanzienlijk de heropleving vanaf
1998, maar negeert vooral een belangrijk feit : de massale instroom van asielzoekers van 1998
tot 2001, die heeft bijgedragen tot een opvallende internationale immigratiepiek. Na deze piek
17
Inclusief de bewuste wijzigingen van de registers die overeenkomen met het verkrijgen van een
verblijfsvergunning door asielzoekers na de erkenning als vluchteling of na regularisatie van hun verblijf op een
andere basis (zoals een humanitaire regularisatie op basis van artikel 9bis of 9ter of een gezinshereniging). Sinds
1988 worden personen die men ambtshalve uit het Rijksregister heeft geschrapt, beschouwd als emigranten,
terwijl personen die onterecht geschrapt en vervolgens opnieuw werden ingeschreven, als immigranten worden
opgenomen.
18 ADSEI houdt bij de berekening geen rekening met de vluchtelingen die in de immigratiestromingen zijn
erkend, maar brengt ze onder in de categorie ‘aanpassing’ onder de administratieve benaming ‘verandering van
register’. We zijn er in geslaagd ze in bepaalde grafieken op te nemen, die duidelijk zijn geïdentificeerd (Figuren
2.1, 2.6 en 2.7.) om een meer realistisch beeld van de situatie te geven.
26