Statistisch en demografisch verslag 2010 - Centrum voor gelijkheid ...

3. Omvang van de asielinstroom en de perspectieven van de aanvragers 45
Asielmigratie is sinds de sluiting van de grenzen in 1973-1974 een gegeven waar we in
Europa niet omheen kunnen. De figuur van de asielzoeker mag dan al ‘populair’ zijn
geworden, de kennis over het fenomeen en de evolutie ervan zijn vaak ofwel heel beperkt,
ofwel sterk vervormd. Om die asieldynamiek, en meer algemeen de migratiedynamiek
waarvan asiel maar een onderdeel is, beter te begrijpen, volgt hieronder een overzicht van een
aantal eenvoudige basisgegevens. Wat is ‘asiel’? Hoe is het aantal asielaanvragen de laatste
decennia geëvolueerd? Hoeveel asielaanvragers zijn er vandaag? Wie zijn ze? Waar komen ze
vandaan? Hoeveel zijn er als vluchteling erkend? Hoeveel worden er afgewezen? Waar
komen vluchtelingen en uitgeprocedeerden terecht eens hun verzoek is afgesloten? Wat is de
omvang van het fenomeen in België, indien we dit in zijn globale context bekijken?
3.1. Enkele definities
Het Verdrag van Genève uit 1951 regelt de asielprocedure en de erkenning van de
vluchtelingen. Ze werd na de Tweede Wereldoorlog goedgekeurd en de doelstelling was om
personen, die omwille van bepaalde redenen hun land moesten ontvluchten, een minimale
bescherming te bieden. Deze redenen zijn duidelijk in het Verdrag van Genève omschreven
en in tegenstelling tot wat er in de publieke opinie vaak wordt aangenomen als gevolg van de
algemeen verspreide maar onjuiste term ‘politieke vluchteling’, gaat het niet uitsluitend om
politieke redenen. Het gaat hier om een persoon die met reden vreest “te worden vervolgd op
grond van zijn ras, godsdienst, nationaliteit, het behoren tot een bepaalde sociale groep of
politieke overtuiging”. Een vluchteling is een persoon die erkend is door een Staat die het
Verdrag van Genève heeft ondertekend en die aan de door het Verdrag bepaalde criteria van
bescherming beantwoordt. Zolang hij die erkenning niet heeft gekregen, wordt de persoon
‘asielzoeker’ genoemd. Om als vluchteling te worden erkend moeten de door de asielzoeker
aangevoerde vervolgingen verankerd zijn in één van die vijf criteria, die exhaustief zijn maar
vatbaar voor interpretatie.
Krachtens een in Belgisch recht omgezette Europese richtlijn zijn de asieloverheden sinds 10
oktober 2006 ook bevoegd om de subsidiaire beschermingsstatus toe te kennen (voor meer
informatie – cf. Jaarverslag 2007 ‘Migratie’, Centrum voor gelijkheid van kansen en voor
racismebestrijding). Deze bescherming is er voor personen die niet als vluchteling kunnen
worden beschouwd maar die in geval van terugkeer naar hun land van herkomst een reëel
risico lopen te worden blootgesteld aan de doodstraf of executie, aan wrede, onmenselijke of
mensonterende behandelingen, of aan ernstige bedreigingen t.o.v. hun leven of hun persoon,
omwille van blind geweld in geval van intern of internationaal gewapend conflict (dit geldt
enkel voor burgers, niet voor militairen).
45 De tekst uit dit deel was het voorwerp van een voorafgaande nota : Perrin, 2006b, Les demandeurs d’asile,
Werknota voor de Internationale Dag van de Migrant, georganiseerd door het Centrum voor gelijkheid van
kansen en voor racismebestrijding en als ondersteuning van de website www.migrantvandedag.be, 24 p.
67